ҚР ЕК-нің 133-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.

1. Жұмыс беруші өз қаражаты есебінен жұмыскерлерге еңбекке уақытша қабілетсіздігі бойынша әлеуметтік жәрдемақы төлеуге міндетті.

2. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен берілген еңбекке уақытша жарамсыздығы туралы парақтар еңбекке уақытша жарамсыздығы бойынша әлеуметтік жәрдемақылар төлеу үшін негіз болып табылады.

3. Еңбекке уақытша қабілетсіздігі бойынша әлеуметтік жәрдемақылар жұмыскерлерге еңбекке қабілетсіздіктің бірінші күнінен бастап жұмысқа қабілеттілігі қалпына келген күнге дейін немесе мүгедектік белгіленгенге дейін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес төленеді.

4. Еңбекке уақытша қабілетсіздігі бойынша жәрдемақы:

1) заңды күшіне енген сот үкімімен кінәлі екендігі анықталған жағдайда, өзінің қылмыстық құқық бұзушылық жасау кезінде алған өндірістік жарақаттарының салдарынан еңбекке уақытша қабілетсіздігі туындаған жұмыскерге;

2) соттың ұйғарымы бойынша жұмыскерді мәжбүрлеп емдеген (психикалық науқастардан басқа) уақыт үшін;

3) заңды күшіне енген сот үкімімен немесе қаулысымен жұмыскердің кінәлі екені анықталған жағдайда, ол қамауда болған уақыт үшін және сот-медициналық сараптама жасалған уақыт үшін;

4) жұмыскер алкогольді, есірткі, психотроптық заттарды, сол тектестер мен прекурсорларды тұтынуы салдарынан туындаған аурулардан немесе өндірістік жарақаттардан еңбекке уақытша жарамсыз болған кезде;

5) жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысымен сәйкес келетін еңбекке уақытша жарамсыз күндері үшін;

6) жалақы сақталмайтын демалысқа тура келетін еңбекке уақытша жарамсыз күндері үшін;

7) бала үш жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты жалақы сақталмайтын демалысқа тура келетін еңбекке уақытша жарамсыз күндері үшін төленбейді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
4-1-тармақпен толықтыру көзделген – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
5. Еңбекке уақытша қабілетсіздік бойынша әлеуметтік жәрдемақы мөлшерін – Қазақстан Республикасының Үкіметі, оларды тағайындау және төлеу тәртібін еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

Жұмыс берушілер жұмыскерлерге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген еңбекке уақытша қабілетсіздік бойынша әлеуметтік жәрдемақы мөлшеріне қосымша төлемдер белгілеуге құқылы.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 133 бабына түсініктеме

  1. Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 113, 193-баптарына сәйкес әйелдерге бала туғанға дейін күнтізбелік жетпіс күн және елу алты (қиын босанған немесе екі және одан да көп бала туылған жағдайда – жетпіс күнтізбелік күн) ұзақтығына ақы төленетін демалыс беріледі. ) босанғаннан кейінгі күнтізбелік күндер.

Жаңа туған баланы (балаларды) асырап алған (асырап алған) қызметкерлерге (ата-анасының біріне) бала асырап алған (асырап алған) күннен бастап оның туған күнінен бастап елу алты күн өткенге дейінгі кезеңге ақылы демалыс беріледі. бала.

Түсініктеме берілген баптың 1-тармағына сәйкес, қызметкер еңбекке уақытша жарамсыз, жүктілігі және босануы бойынша демалысқа шыққанда немесе жаңа туған балаларды асырап алуға (асырап алуға) демалысқа шыққан кезде жұмыс беруші оларға өз қаражаты есебінен әлеуметтік төлемдерді төлеуге міндетті.

Әлеуметтік төлемдерді тағайындау және төлеу тәртібі, мөлшері Қазақстан Республикасы Үкіметінің 11 маусымдағы қаулысымен бекітілген Жұмыс берушінің қаражаты есебінен әлеуметтік қамсыздандыру төлемдерін тағайындау және төлеу тәртібі туралы нұсқаулықта айқындалады. 1999 ж. N 731 (бұдан әрі – Нұсқаулық) (ҚР ПҮАЖ-ы, 1999 ж. N 27, 249-құжат).

Нұсқаулықта (7-тармақ), атап айтқанда, еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша ай сайынғы жәрдемақының мөлшері айлық есептік көрсеткіштің он еселенген мөлшерінен аспауы керек деп белгіленген. Нұсқаулықтың 8-тармағында жыл сайынғы ақылы еңбек демалысында және жалақысы сақталмайтын демалыста болу кезеңінде еңбекке уақытша жарамсыздық жағдайында жәрдемақы есептелмейтіні жазылған. Алайда, бірінші жағдайда, еңбекке жарамсыздық демалыс аяқталғаннан кейін жалғасатын болса, жәрдемақы қызметкер жұмысқа кірісуі тиіс болған күннен бастап есептеледі.

Қазақстан Республикасы Президентінің 2007 жылғы Қазақстан халқына жолдауына сәйкес 2008 жылғы 1 қаңтардан бастап жаңа туған балаларды асырап алған (асырап алған) жағдайда жүктілігі мен босануы бойынша әлеуметтік жәрдемақылар Әлеуметтік сақтандыру қоры.

  1. Түсініктеме берілген баптың 2-тармағына сәйкес, еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша әлеуметтік жәрдемақыларды төлеуге мүгедектік туралы анықтамалар негіз болып табылады. Азаматтарға еңбекке жарамсыздық парақтарын беру ережесі Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау істері агенттігінің 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 859 бұйрығымен бекітілген.
  2. Еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша әлеуметтік жәрдемақы қызметкерлерге еңбекке жарамсыздықтың бірінші күнінен бастап еңбекке жарамсыздық парақтары бойынша айқындалатын еңбекке жарамсыздық қалпына келтірілген күнге дейін немесе мүгедектік белгіленгенге дейін төленеді. Мүгедектікті белгілеу тәртібіне қатысты Өнерге түсініктемені қараңыз. 222 ҚР ТК.

Еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша жәрдемақыларды белгілеу кезінде әлеуметтік төлемдердің нақты мөлшері қызметкердің орташа жалақысын есептеу негізінде айқындалады. Бұл ретте Нұсқаулықпен белгіленген еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша әлеуметтік төлемдердің ең жоғары мөлшері тиісті күнтізбелік жылға арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айына он айлық есептік көрсеткіштен аспауға тиіс.

  1. Түсініктеме берілген баптың 4-тармағында жұмыс берушілер Нұсқаулықта көрсетілген әлеуметтік төлемдердің сомаларына қосымша қызметкерлерге қосымша төлемдер белгілеуге құқылы. Қосымша төлемдер еңбек, ұжымдық шарттарда немесе жұмыс берушінің актісімен белгіленеді.

ҚР ЕК 133-бабына жаңа түсініктеме

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 133-бабы жұмыс берушінің қаражаты есебінен еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша әлеуметтік төлемдерді төлеуді реттейді.

1-тармақ жұмыс берушіні қызметкерлерге еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша әлеуметтік төлемдерді өз қаражаты есебінен төлеуге міндеттейді.

2-тармақта денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен берілетін еңбекке уақытша жарамсыздық парақтары әлеуметтік төлемдерді төлеуге негіз болып табылады деп белгіленген.

3-тармақта әлеуметтік төлемдер мүгедектіктің бірінші күнінен бастап еңбекке қабілеттілігі қалпына келтірілген күнге дейін немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мүгедектік белгіленгенге дейін төленетіні белгіленген.

4-тармақта еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша әлеуметтік көмек төленбейтін жағдайлар, мысалы, мүгедектік қылмыстық құқық бұзушылықпен, мәжбүрлеп емдеумен, қамауға алумен, алкогольдік немесе есірткілік заттарды тұтынумен байланысты болса, сондай-ақ ақылы еңбек демалысы кезінде немесе жалақысы сақталмайтын демалыста болған кезде көрсетілген.

5-тармақта еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша әлеуметтік төлемдердің мөлшерін Қазақстан Республикасының Үкіметі, ал тағайындау мен төлеу тәртібін еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтыны түсіндіріледі. Жұмыс берушілер әлеуметтік төлемдердің белгіленген мөлшерлеріне қосымша төлемдер белгілей алады.

Жалпы, 133-бап қызметкерлерге еңбекке уақытша жарамсыздық жағдайында материалдық қолдау көрсетуге, олардың қаржылық тұрақтылығын және денсаулығын қалпына келтіруге жұмылдыру мүмкіндігін қамтамасыз етуге бағытталған.