ҚР ЕК-нің 156-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.

1. Жұмыс беруші және жұмыскерлер атынан белгіленген тәртіппен уәкілеттік берілген олардың өкілдері ұжымдық шарттың тараптары болып табылады.

2. Ұжымдық келіссөздерді бастау және ұжымдық шарт жасасу туралы ұсынысты тараптардың кез келгені жасауы мүмкін.

Екінші тараптың ұжымдық шарт жасасу жөніндегі келіссөздерді бастау туралы ұсынысы бар хабарламасын алған тарап оны он жұмыс күні ішінде қарауға және осы баптың 4-тармағында белгіленген тәртіппен келіссөздерге кірісуге міндетті.

3. Ұжымдық шарт шетелдік заңды тұлғалардың ұйымдарында да, филиалдары мен өкілдіктерінде де жасалуы мүмкін. Ұйымда бір ұжымдық шарт жасалады.

4. Ұжымдық келіссөздер жүргізу және ұжымдық шарттың жобасын әзірлеу үшін тараптар тепе-теңдік негізде комиссия құрады. Комиссия мүшелерінің саны, оның дербес құрамы, жобаны әзірлеу және ұжымдық шарт жасасу мерзімдері тараптардың келісімімен айқындалады.

Кәсіптік одақтың мүшелері болып табылмайтын жұмыскерлер жұмыс берушімен өзара қарым-қатынастарда өздерінің мүдделерін білдіру үшін кәсіптік одақ органына уәкілеттік беруге құқылы.

Ұйымда жұмыскерлердiң бiрнеше өкiлдерi болған кезде олар комиссия жұмысына қатысу, ұжымдық шартты талқылау және қол қою үшiн бiрыңғай өкiлдi орган құрады.

5. Комиссия дайындаған ұжымдық шарттың жобасы ұйым жұмыскерлерінің міндетті түрде талқылауына жатады. Комиссия келіп түскен ескертпелер мен ұсыныстарды ескере отырып, жобаны пысықтайды.

6. Тараптардың келісіміне қол жеткізілген кезде, ұжымдық шарт кемінде екі данада жасалады және оған тараптардың өкілдері қол қояды.

7. Ұжымдық шарттың жекелеген ережелері бойынша тараптар арасында келіспеушіліктер болған кезде олар туындаған күннен бастап бір ай ішінде тараптар бір мезгілде келіспеушіліктер хаттамасын жасай отырып, келісілген талаптармен ұжымдық шартқа қол қоюға тиіс. Ұжымдық келіссөздер барысында туындаған келіспеушіліктер өзгерістер мен толықтырулар енгізу кезінде оларды реттеу бойынша бұдан кейінгі ұжымдық келіссөздердің нысанасы болуы мүмкін.

8. Ұжымдық шартқа өзгерістер мен толықтырулар осы бапта оны жасасу үшін белгіленген тәртіппен тараптардың өзара келісуі бойынша ғана жүргізіледі.

9. Егер алынған мәліметтер мемлекеттік құпияларды, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын болса, ұжымдық келіссөздер тараптары оларды жария етуге құқылы емес.

10. Ұжымдық келіссөздер тараптары келіссөздер жүргізу кезінде жалақысы сақтала отырып, еңбек міндеттерін орындаудан босатылуы мүмкін.

11. Жұмыс берушi тараптар қол қойған ұжымдық шартты қол қойылған күнінен бастап бір ай ішінде мониторинг үшiн еңбек инспекциясы жөнiндегi жергілікті органға ұсынуға мiндеттi.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 156 бабына түсініктеме

  1. Бапқа сәйкес. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 283-бабына сәйкес ұжымдық шарттың тараптары қызметкерлер мен жұмыс беруші болып табылады. Неге қарамастан, Өнерге сәйкес. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 282-бабына сәйкес ұжымдық шартқа тараптардың өкілдері қол қояды, ұжымдық шарт бойынша құқықтар мен міндеттер тікелей тараптардан (қызметкерлерден, жұмыс берушіден) туындайды.
  2. Филиалдар мен өкілдіктердің қызметкерлері жұмыс берушімен өз бетінше ұжымдық шарт жасасуға немесе ұйымда жасалған шартқа қосылуға құқылы. Егер ұйымның ұжымдық шарты болмаса, онда филиалдар мен өкілдіктерде ұжымдық шарт оларда жұмыс істейтін қызметкерлердің бастамасы бойынша жасалуы мүмкін.

ҚР ЕК 156-бабына жаңа түсініктеме

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 156-бабы ұжымдық шарттарға, оның ішінде тараптарға, ұжымдық келіссөздер жүргізу тәртібіне, ұжымдық шартты әзірлеуге және жасасуға байланысты мәселелерді реттейді.

  1. Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 156-бабының 1-тармағына сәйкес, ұжымдық шарттың тараптары болып жұмыс беруші және қызметкерлер тиісті түрде уәкілеттік берілген өкілдері арқылы табылады.
  2. 2-тармақта ұжымдық келіссөздерді бастау және ұжымдық шарт жасасу туралы ұсыныс тараптардың кез келгенінен түсуі мүмкін екендігі көрсетілген. Хабарламаны алған тарап он жұмыс күні ішінде оны қарауға және келіссөздер жүргізуге міндетті.
  3. 3-тармақта ұжымдық шарт ұйымдарда да, шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктерінде де жасалуы мүмкін екендігі түсіндіріледі. Ұйым бір ұжымдық шарт жасайды.
  4. 4-тармақта ұжымдық келіссөздер жүргізу және ұжымдық шарт жобасын әзірлеу жөніндегі паритеттік негізде комиссия құру процесі айқындалады. Мүшелердің саны, жеке құрамы, мерзімдері және басқа да мәселелер тараптардың келісімімен белгіленеді.
  5. 5-тармақта комиссия дайындаған ұжымдық шарт жобасын ұйым қызметкерлері міндетті түрде талқылауды талап етеді. Келіп түскен ескертулер мен ұсыныстарды ескере отырып, жоба пысықталуда.
  6. 6-тармаққа сәйкес, келісімге қол жеткізген кезде ұжымдық шарт кемінде екі данада жасалады және оған тараптардың өкілдері қол қояды.
  7. 7-тармақта тараптар арасында келіспеушіліктер туындаған жағдайда, оның ішінде келіспеушіліктер хаттамасын жасаумен келісілген шарттарда ұжымдық шартқа қол қою тәртібі қарастырылған.
  8. Ұжымдық шартқа өзгерістер мен толықтырулар оны жасасу үшін белгіленген тәртіппен тараптардың өзара келісімі бойынша енгізіледі (8-тармақ).
  1. 9-тармақ ұжымдық келіссөздер барысында тараптар алған ақпараттың құпиялылығына кепілдік береді. Тараптардың мемлекеттік құпияларды, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді жария етуге құқығы жоқ.
  2. 10-тармаққа сәйкес ұжымдық келіссөздердің тараптары еңбекақыны сақтай отырып, келіссөздер жүргізілген уақыт ішінде еңбек міндеттерін орындаудан босатылуы мүмкін. Бұл тараптардың келіссөздерге толық қатысуына және талқыланып жатқан мәселелерді шешуге назар аударуына мүмкіндік береді.
  3. Соңында, 11-тармақ жұмыс берушіні тараптар қол қойған ұжымдық шартты қол қойылған күннен бастап бір ай ішінде жергілікті еңбек инспекциясы жөніндегі органына мониторингке ұсынуды міндеттейді. Бұл мемлекеттік органдарға тараптардың жасалған ұжымдық шарттардан туындайтын міндеттемелерді орындауын бақылауға көмектеседі.

Жалпы, Арт. Еңбек кодексінің 156-бабы ұжымдық шарттарды жасасу тәртібін, оның ішінде келіссөздер жүргізу, ұжымдық шарттарды әзірлеу және оларға қол қою, сондай-ақ оларға өзгерістер мен толықтырулар енгізу тәртібін айқындайды.