ҚР ЕК-нің 162-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.

Осы тарауда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) еңбек төрелігі – ұжымдық еңбек дауының тараптары татуластыру комиссиясында келісімге қол жеткізілмеген кезде еңбек дауын шешу үшін уәкілетті адамдарды тарта отырып құратын, уақытша жұмыс істейтін орган;

2) ереуіл – жұмыс берушімен ұжымдық еңбек дауындағы жұмыскерлердің әлеуметтік-экономикалық және кәсіптік талаптарын қанағаттандыру мақсатында жұмысты толық немесе ішінара тоқтату;

3) татуластыру комиссиясы – ұжымдық еңбек дауын тараптарды татуластыру арқылы реттеу үшін, жұмыс беруші мен жұмыскерлер (олардың өкілдері) арасындағы келісім бойынша құрылатын орган;

4) татуластыру рәсiмдері – ұжымдық еңбек дауын бастапқыда татуластыру комиссиясында, ал онда келiсiмге қол жеткізілмеген кезде – еңбек төрелігінде, сондай-ақ медиация рәсімін қолдана отырып, тараптардың өзара келісуі бойынша рет-ретімен қарау.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 162 бабына түсініктеме

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 162-бабында ұжымдық еңбек дауларын реттеу үшін осы тарауда қолданылатын негізгі ұғымдарға анықтамалар берілген. Тұжырымдамалардың әрқайсысын толығырақ талдап көрейік:

  1. Еңбек төрелігі: бұл келісім комиссиясында келісімге келмеген жағдайда дауды шешу үшін ұжымдық еңбек дауының тараптары құратын уақытша орган. Еңбек арбитражы екі тараптың мүдделерін білдіретін және еңбек дауларын шешуге өкілеттік беретін уәкілетті тұлғалардан тұрады.
  2. Ереуіл: Тұжырымдама жұмыс берушімен ұжымдық еңбек дауы шеңберінде олардың әлеуметтік-экономикалық және кәсіби талаптарын қанағаттандыру мақсатында қызметкерлердің жұмысын толық немесе ішінара тоқтатуын білдіреді. Ереуіл – жұмыс берушіге дауды шешу үшін қысым көрсету үшін жұмысшылар қолданатын құралдардың бірі.
  3. Келісім комиссиясы: бұл ұжымдық еңбек дауын тараптарды татуластыру арқылы шешу үшін жұмыс беруші мен жұмыскерлер (немесе олардың өкілдері) арасындағы келісім бойынша құрылатын орган. Келісім комиссиясы екі тараптың өкілдерінен тұрады және дауды ымыраға келуге бағытталған.
  4. Бітімгершілік рәсімдері: Бұл бітімгершілік комиссиясынан бастап ұжымдық еңбек дауын кезекпен қарау, онда келісімге қол жеткізілмеген жағдайда еңбек арбитражына көшу. Тараптар дауды реттеу үшін медиацияны қолдану туралы да келісе алады. Бітімгершілік рәсімдер ұжымдық еңбек дауларын шешудің әртүрлі кезеңдері мен тетіктерін қарастырады.

Жалпы, Арт. Еңбек кодексінің 162-бабы ұжымдық еңбек дауларына қатысты негізгі ұғымдардың нақты анықтамаларын береді және осы тарауда көзделген тиісті ережелер мен рәсімдерді түсіну және қолдану үшін негіз болады. Осы ұғымдарды білу және түсіну еңбек қатынастары тараптарына ұжымдық еңбек дауларын шешу процесіне тиімді қатысуға және ымыраға келу және олардың мүдделерін қанағаттандыру үшін ең қолайлы әдістер мен құралдарды таңдауға көмектеседі.

Бітімгершілік рәсімдерінің маңыздылығын және олардың ұжымдық еңбек дауларын реттеудегі рөлін білу тараптарға қажетсіз шиеленістерді болдырмауға және келіссөздер процесінде сындарлы диалогты қолдауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ жұмыс берушілер мен қызметкерлер арасындағы әлеуметтік әріптестік пен сенімді нығайтуға ықпал етеді, бұл өз кезегінде жалпы еңбек қатынастарының тұрақтылығы мен дамуына оң әсерін тигізеді.

Ұжымдық еңбек дауларын татуластыру рәсімдері арқылы шешу сотқа жүгінуден гөрі икемді және жылдамырақ тәсілді қамтамасыз ететінін атап өткен жөн. Бұл тараптарға процесті дербес бақылауға және өз мүдделері мен қажеттіліктерін ескеретін шешімдерге ұмтылуға мүмкіндік береді. Алайда, қажет болған жағдайда тараптар татуластыру рәсімдері табысты нәтижеге әкелмеген жағдайларда ұжымдық еңбек дауларын шешу үшін соттарға да жүгіне алады.

Тұтастай алғанда, Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 162-бабы ұжымдық еңбек дауларын шешудің негізгі ұғымдары мен қағидаттарын айқындайтын және мұндай дауларды барлық адамдардың мүдделері үшін неғұрлым тиімді және әділ шешуге ықпал ететін заңнаманың маңызды элементі болып табылады. еңбек қатынастарына қатысушылар.