ҚР ЕК-нің 163-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.

1. Ұжымдық еңбек дауы Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын қолдану, келісімдердің, еңбек және (немесе) ұжымдық шарттардың, жұмыс беруші актілерінің талаптарын орындау немесе өзгерту мәселелері бойынша осы Кодекстің 164-бабына сәйкес ресімделген жұмыскерлердің талаптары туралы жұмыс берушіні хабардар еткен күннен бастап туындаған деп есептеледі.

2. Жұмыс беруші жұмыскерлердің қойған талаптарын – оларды алған күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей, жұмыс берушілер бірлестіктері (қауымдастықтары, одақтары) бес жұмыс күнінен кешіктірмей қарауға және оларды шешу үшін шаралар қабылдауға, ал көрсетілген мерзімде шешу мүмкін болмаған кезде, туындаған келіспеушіліктерді одан әрі қарау үшін өз өкілдерін көрсете отырып, өздерінің шешімдері мен ұсыныстарын жұмыскерлерге жазбаша түрде жеткізуге міндетті.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 163 бабына түсініктеме

  1. Ұжымдық еңбек дауы – қызметкерлер мен жұмыс беруші арасындағы еңбек жағдайларын (оның ішінде жалақыны) белгілеу және өзгерту, әлеуметтік-еңбек қатынастары мәселелері бойынша ұжымдық шарттарды (келісімдерді) жасасу, өзгерту және орындау мәселелері бойынша шешілмеген келіспеушілік.

Егер жұмыс беруші қызметкерлердің өтінішіне оң шешіммен жауап берсе, қақтығысты шешуге болады, яғни. олардың талаптарын қанағаттандыру. Бұл жағдайда келіспеушіліктер тоқтатылады, ұжымдық еңбек дауы туындамайды. Бірақ егер жұмыс беруші қызметкерлерге (олардың өкілдеріне) талаптардың толық немесе бір бөлігін қабылдамау туралы хабардар етсе немесе өз шешімін қызметкерлердің өкілді органына мүлде хабарламаса, ұжымдық еңбек дауы туындайды. Келіспеушіліктердің ұжымдық дауға айналу сәті ұжымдық еңбек дауының басталуы деп аталады.

Ұжымдық еңбек дауында дау тараптарының бірі болып кәсіптік мүдделердің ортақтығымен біріккен бір немесе бірнеше жұмыс берушінің қызметкерлері болса, даудың екінші жағы жұмыс беруші немесе белгілі бір саланың, аймақтың жұмыс берушілерінің бірлестігі болып табылады.

Ұжымдық еңбек дауының туындауы қызметкерлердің өкілдерімен келісімге келмеген жағдайда жұмыс берушінің актісін шығаруымен туындауы мүмкін. Мысалы, баптың 7-тармағына сәйкес. Осы Кодекстiң 12-бабына сәйкес жұмыс берушi ұсыныстарды толық немесе iшiнара есепке алмастан актiлер шығарған кезде қызметкерлердiң өкiлдерi ұжымдық еңбек дауын қарауды қозғауға құқылы.

Ұжымдық еңбек дауының басталған күні:

  • жалпы жиналыстың (конференцияның) шешімімен бекітілген қызметкерлердің талаптары туралы жұмыс берушіні (жұмыс берушілер бірлестігін) жазбаша хабардар ету күні;
  • жұмыс берушi, жұмыс берушiлер бiрлестiгi өз шешiмдерiн хабардар етпеген жағдайда қызметкерлер қойған талаптарды алған күннен бастап күнтiзбелiк жетi күн өткен күн.
  1. Ұжымдық еңбек даулары: ұжымдық еңбек дауын бірінші рет бітімгерлік комиссиясында, ал егер онда келісімге қол жеткізілмесе, еңбек арбитражында кезекпен қараудан тұратын бітімгершілік рәсімдер тәртібімен шешілуі мүмкін; сот арқылы.

ҚР ЕК 163-бабына жаңа түсініктеме

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 163-бабы ұжымдық еңбек дауының басталу сәтін және оны қарау және шешу жөніндегі жұмыс берушінің міндеттерін айқындайды.

  1. Ұжымдық еңбек дауының туындауы: Дау жұмыс беруші Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына, келісімдерге, еңбек және (немесе) ұжымдық шарттарға байланысты мәселелер бойынша қызметкерлердің талаптары туралы хабарлама алған кезден бастап туындады деп есептеледі. , сондай-ақ жұмыс берушінің актілері. Мұндай хабарлама Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 164-бабына сәйкес берілуі тиіс.
  2. Жұмыс берушінің қызметкерлердің талаптарын қарау жөніндегі міндеттері: Жұмыс беруші берілген талаптарды келесі мерзімдерде қарауға міндетті:
    • жұмыс берушіге үш жұмыс күнінен кешіктірмей;
    • жұмыс берушілердің бірлестіктері (қауымдастықтары, одақтары) үшін бес жұмыс күнінен кешіктірмей.

    Жұмыс беруші қойылған талаптарды шешу үшін шаралар қабылдауға міндетті. Дауды белгіленген мерзімде шешу мүмкін болмаған жағдайда, жұмыс беруші туындаған келіспеушіліктерді одан әрі қарау үшін олардың өкілдерін көрсете отырып, қызметкерлерге өз шешімдері мен ұсыныстарын жазбаша нысанда беруге міндетті.

Бұл баптың ұжымдық еңбек дауларын әділ және уақтылы шешуді қамтамасыз ету үшін маңызы зор. Ол жұмыс берушінің қызметкерлердің талаптарын ескеру жөніндегі міндеттерін белгілейді және туындайтын дауларды заң шеңберінде шешуге ықпал етеді. Мақалада еңбек қатынастарының тараптары арасында конструктивті диалогтың сақталуына және олардың заңды құқықтары мен мүдделерінің сақталуына да ықпал етеді.