ҚР ЕК-нің 190-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Жұмыскердің (жұмыскерлердің) еңбекке қабілеттілігін жоғалтуына әкеп соққан және еңбек қызметіне байланысты әрбір жазатайым оқиға медициналық қорытындыға (ұсынымға) сәйкес тергеп-тексерілуге жатады.
Ауыр зардаптарға әкеп соққан, адам өлімімен аяқталған және еңбек қызметіне байланысты топтық жазатайым оқиғалар арнайы тергеп-тексерілуге жатады.
Тергеп-тексеру, арнайы тергеп-тексеру актілерінің нысандарын және еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиға, кәсіптік ауру туралы актілердің нысандарын еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілейді.
2. Акт тергеп-тексеру материалдарына сәйкес және комиссия мүшелері көпшілігінің пікірлері ескеріле отырып ресімделуге тиіс.
Егер еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру кезінде комиссия өрескел абайсыздық зиянның туындауына немесе оның ұлғаюына себеп болғандығын анықтаса, онда комиссия тараптардың сабақтас жауаптылығын қолданады және жұмыскер мен жұмыс беруші кінәсінің дәрежесін пайызбен айқындайды.
Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру жөніндегі комиссия мүшелерінің біреуі комиссияның (көпшіліктің) тұжырымдарымен келіспеген жағдайда, ол тергеп-тексеру аяқталған кезден бастап екі жұмыс күні ішінде өзінің уәжді пікірін тергеп-тексеру материалына қосу үшін жазбаша түрде ұсынады. Ол арнайы тергеп-тексеру актісіне «ерекше пікірге қара» деген ескертпемен қол қояды.
3. Тергеп-тексеру нәтижесімен келіспеген немесе еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиға туралы акт уақтылы ресімделмеген жағдайда, зардап шегушінің немесе оның сенім білдірген адамының, жұмыскерлер өкілінің жұмыс берушіге жазбаша өтініш беруге құқығы бар, ол он жұмыс күні ішінде олардың өтінішін қарауға және мәні бойынша шешім қабылдауға міндетті.
4. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру, ресімдеу және тіркеу мәселелері бойынша келіспеушіліктерді:
1) жұмыс беруші мен жұмыскер арасындағы келіспеушілік жағдайында мемлекеттік еңбек инспекторы немесе сот;
2) жұмыс беруші, жұмыскер мен төмен тұрған мемлекеттік еңбек инспекторы не қауіпті өндірістік объектілерде болған оқиғалар кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік қадағалау жөніндегі мемлекеттік инспектор арасындағы келіспеушілік жағдайында тиісті жоғары тұрған мемлекеттік еңбек инспекторы немесе сот қарайды.
Мемлекеттік еңбек инспекторының еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру мәселелері жөніндегі шешімі еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша қорытынды түрінде ресімделеді.
5. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру материалдарында тергеп-тексеру актісімен қатар:
1) зардап шеккен адамның еңбекті қорғау бойынша оқытудан өткені және нұсқау алғаны, сондай-ақ алдын ала және мерзімдік медициналық қарап тексеруден өткені туралы мәліметтер;
2) еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша жауап алу хаттамалары және оқиға куәгерлерінің, сондай-ақ еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау талаптарының сақталуына жауапты лауазымды адамдардың түсініктемелері;
3) оқиға орнының жоспарлары, схемалары мен фотосуреттері;
4) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау талаптарын регламенттейтін нұсқаулықтардан, ережелерден, бұйрықтардан және басқа да актілерден үзінді көшірмелер, өндірістегі саламатты және қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз етуге жауапты лауазымды адамдардың міндеттері мен жауаптылығы және басқалар;
5) зардап шеккен адамның денсаулығына келтірілген зақымның сипаты мен ауырлығы (қайтыс болу себебі) туралы медициналық қорытынды;
6) зертханалық және басқа зерттеулердің, эксперименттердің, сараптамалардың, талдаулардың нәтижелері және басқалар;
7) мемлекеттік еңбек инспекторының қорытындысы (ол бар болған кезде);
8) жұмыс берушіге келтірілген материалдық зиян туралы мәліметтер;
9) жұмыс берушінің зардап шегушіге (оның отбасы мүшелеріне) денсаулығына келтірілген зиянды өтеу және жол берілген оқиғаға кінәлі лауазымды адамдарды жауаптылыққа тарту туралы бұйрығы;
10) қоса берілетін құжаттардың тізбесі қамтылуға тиіс.
Осы тармақта көрсетілген материалдар болмаған жағдайда, жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру актісінде себептері көрсетіле отырып, тиісті ақпарат көрсетіледі.
6. Жұмыс беруші еңбек қызметіне байланысты әрбір жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру аяқталғаннан кейін, тергеп-тексеру материалдарына сәйкес үш жұмыс күнінен кешіктірмей жазатайым оқиға туралы актіні ресімдеуге міндетті.
7. Белгіленген нысан бойынша кәсіптік ауру актісін сараптамалық кәсіптік-патологиялық комиссияның қорытындысы негізінде жұмыс беруші толтырады.
8. Жазатайым оқиға туралы акт толтырылып, оған еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қызметінің және ұйым бөлімшесінің басшылары, ұйым жұмыскерлерінің өкілі, улану жағдайларында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілі де қол қояды.
Жазатайым оқиға туралы актіні жұмыс беруші бекітеді және ұйымның мөрімен (болған кезде) куәландырылады.
Егер жұмыс беруші жеке тұлға болса, онда жазатайым оқиға туралы актіні жұмыс беруші толтырып, оған қол қояды және нотариат куәландырады.
9. Тергеп-тексеру аяқталғаннан кейін үш жұмыс күнінен кешіктірілмей жазатайым оқиға туралы актінің бір данасы зардап шеккен адамға немесе оның сенім білдірілген адамына беріледі, бұдан басқа мыналарға:
1) жұмыскер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан сақтандыру шартын жасасқан сақтандыру ұйымына;
2) еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органға қағаз және электрондық жеткізгіштерде;
3) улану жағдайында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға жіберіледі.
10. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны арнайы тергеп-тексеру материалдарының көшірмесін жұмыс беруші еңбек инспекциясы жөніндегі жергілікті органға береді. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру аяқталғаннан кейін мемлекеттік еңбек инспекторы арнайы тергеп-тексеру материалдарының көшірмесін жеті жұмыс күні ішінде аумақтық полиция органына жібереді, ол Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті шешім қабылдайды және қабылданған шешім туралы жиырма жұмыс күнінен кешіктірмей хабарлайды.
11. Зардап шеккен адамның немесе жұмыскерлер өкілінің еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексерудің барлық материалдарымен танысуға және қажетті үзінді көшірмелер жасауды жүзеге асыруға құқығы бар.
12. Жұмыс беруші актімен ресімделген әрбір жазатайым оқиғаны еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды және өндірістегі денсаулыққа келтірілген өзге де зақымдануларды тіркеу журналына енгізеді. Журнал еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген нысан бойынша жүргізіледі. Еңбекке уақытша қабілетсіздік және өндірістік жарақаттану туралы алғашқы статистикалық деректер мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган бекіткен статистикалық әдіснамаға сәйкес беріледі.
13. Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру материалдары ұйымда (жұмыс берушіде) қырық бес жыл бойы сақталуға тиіс, ұйым таратылған жағдайда жазатайым оқиғаны тергеп-тексеру материалдары міндетті түрде сол ұйым жұмыс істеген жер бойынша мемлекеттік архивке тапсырылуға тиіс.
14. Жұмыс беруші немесе оның өкілі уақыт өте келе ауыр немесе адам өліміне әкеп соққан жазатайым оқиғалар санатына ауысқан еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғалар туралы – еңбек инспекциясы жөніндегі тиісті жергілікті органға, ал сақтандыру жағдайлары туралы сақтандыру ұйымына хабарлайды.
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 190 бабына түсініктеме
- Жазатайым оқиға туралы актіге жұмыс берушінің жоғарыда аталған міндеттерді жүктегені туралы бұйрығына сәйкес қол қоюға құқығы бар еңбекті қорғау қызметінің басшылары (еңбекті қорғау жөніндегі инженер) және кәсіпорынның (ұйымның) бөлімшелері қол қояды. олар. Бұл қызметкерлерді еңбекті қорғау мамандары болып табылмайтын персоналды басқару, еңбекақы және т.б. басшыларымен ауыстыруға жол берілмейді.
Өндірістегі жазатайым оқиға туралы актінің нысаны Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің 2007 жылғы 24 шілдедегі № 175-ө «Өндірістегі жазатайым оқиғаларды есепке алу нысандарын бекіту туралы» бұйрығымен белгіленген. Өндірістегі жазатайым оқиғаларды зерттеуге арналған материалдар».
- Улану жағдайларында жазатайым оқиға актісіне осы істі тергеген халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілі қол қояды.
- Арнайы тергеп-тексеру актісі материалдарына сәйкес Н-1 нысанындағы акт жасалады және оған жұмыс беруші мен қызметкердің өкілдері қол қояды және жұмыс беруші бекітеді.
баптың 2-тармағына сәйкес. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 935-бабының (Ерекше бөлім) өтемақыны азайту керек.
Тараптардың (жәбірленуші мен жұмыс берушінің) аралас жауапкершілігі белгіленген жағдайда, арнайы тергеп-тексеру актісін және жазатайым оқиға туралы хаттаманы жасау кезінде жазатайым оқиғаның бірінші және негізгі себебінің өрескел абайсыздығы екені көрсетілуі тиіс. жәбірленуші. ЖКО себептеріне жәбірленушінің өрескел абайсыздығы болмаған жағдайда, аралас жауапкершілікті қолдану заңсыз болып табылады.
Комиссия мүшесінің ерекше пікірі жазбаша түрде беріледі және тергеу хаттамасының материалдарына енгізіледі. Бұл ретте арнайы тергеп-тексеру актісі комиссия мүшелерінің көпшілігінің пікірі ескеріле отырып жасалады және жазатайым оқиға туралы акт жасаудан бас тарту үшін негіз болып табылмайды.
- Бұл элемент түсініктемені қажет етпейді.
- Осы тармақта көрсетілген тұлғалардың белгіленген тәртіппен берілген өтініштері тіркелуге және қаралуға жатады. Өтінімдерді қабылдаудан бас тартуға жол берілмейді.
- Жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру, тіркеу және тіркеу мәселелері бойынша келіспеушіліктерді мемлекеттік еңбек инспекциясы немесе сот қарайды.
Жұмыс берушiнiң немесе жәбiрленушiнiң мемлекеттiк еңбек инспекторының қорытындысымен келiспеушiлiгiн облыстың және Астана, Алматы қалаларының бас мемлекеттiк инспекторы, соңғысының қорытындысымен келiспеушiлiгiн Республиканың бас мемлекеттiк инспекторы қарайды. Қазақстанның. Қорытынды нысаны Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгiнiң 2007 жылғы 24 шiлдедегi № 175-ө бұйрығымен «Зерттеуге арналған материалдарды есепке алу нысандарын бекiту туралы» Өндірістік апаттар».
Параграфтарға сәйкес. 3) бап. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 330-бабына сәйкес тергеп-тексеру мәселелері бойынша қорытынды жұмыс беруші үшін міндетті болып табылады.
- Бұл элемент түсініктемені қажет етпейді.
- Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің 2007 жылғы 24 шілдедегі № 5 бұйрығымен «Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды және қызметкерлердің денсаулығына келтірілген басқа да зақымдарды тіркеу журналының» нысаны белгіленген. 175-ө «Өндірістегі жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру материалдарын өңдеу нысандарын бекіту туралы».
- Жазатайым оқиғалар туралы ақпарат Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 21 тамыздағы № 5 қаулысымен бекітілген «Қауіпсіздік және еңбекті қорғау саласындағы ақпарат беру және мемлекеттік статистиканы жүргізу ережесіне» сәйкес беріледі. 720 («Казахстанская правда» 2007 жылғы 8 қыркүйектегі N 141 ( 25386) .
- тармақтарына сәйкес. 4) баптың 2-тармағы. 8 Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 7 ақпандағы N 30 «Қызметкердің еңбек (қызметтік) міндеттерін атқару кезінде оның өмірі мен денсаулығына зиян келтіргені үшін жұмыс берушінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы» Заңының . дереу, бірақ сақтандыру жағдайының басталғаны туралы өзіне белгілі болған үш жұмыс күнінен кешіктірмей бұл туралы сақтандырушыға хабарлауға міндетті.
- Тергеу материалдарын сақтау қызметкерді әлеуметтік қорғаумен байланысты, әсіресе жәбірленушінің еңбекке қабілеттілігін жоғалту жазатайым оқиғадан кейін біраз уақыттан кейін орын алған жағдайларда.
12.1) Зардап шеккендердің еңбекті қорғау бойынша оқуы мен нұсқаулықтары, сондай-ақ алдын ала және мерзімдік медициналық тексерулер туралы мәліметтер түпнұсқалығын комиссия мүшелері куәландыратын көшірмелер түрінде қоса беріледі.
Осы баптың 1) – 7) тармақшалары баптың 3-тармағында көрсетілген. 323 Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі …
- Зақым келген жағдайда ол анықтама түрінде беріледі. Материалдық шығын актісіне кәсіпорынның бухгалтері мен басшысы қол қояды.
- Жұмыс берушінің жәбірленушіге (отбасы мүшелеріне) оның денсаулығына келтірілген зиянды өтеу және оқиғаға кінәлі лауазымды тұлғаларды жауапкершілікке тарту туралы ұйғарым тергеп-тексеру аяқталғаннан кейін комиссияның қорытындысына сәйкес шығарылады. Қазақстан Республикасының заңнамасы.
- Осы тармақта көрсетілген тұлғалардың белгіленген тәртіппен берілген өтініштері тіркелуге және қаралуға жатады. Өтінімдерді қабылдаудан бас тартуға жол берілмейді.
ҚР ЕК 190-бабына жаңа түсініктеме
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 190-бабы еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру материалдарын ресімдеу және оларды есепке алу тәртібін айқындайды. Осы баптың мақсаты өндірістегі жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру деректерінің тиісті құжаттамасын және жүйеленуін қамтамасыз ету, сондай-ақ қызметкерлердің еңбекті қорғау және қауіпсіздік талаптарының сақталуын бақылау болып табылады.
Бапқа сәйкес, жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру нәтижелері тергеп-тексеру актісі түрінде ресімделуге тиіс, онда барлық қажетті мәліметтер, соның ішінде аварияның себептері мен жағдайлары, сондай-ақ зардаптарды жою және олардың салдарын жою бойынша қабылданған шаралар қамтылуы тиіс. болашақта осындай жағдайлардың алдын алу.
Сондай-ақ, бапта тергеу актісін ұйымның басшысы немесе оның орынбасары, сондай-ақ қызметкерлердің өкілі бекітуі керектігі көрсетілген. Бұл тергеу процесінің ашықтығы мен объективтілігін, сондай-ақ қызметкерлер мен жұмыс берушілер тарапынан бақылауды қамтамасыз етеді.
Сонымен қатар, мақалада жұмыс берушінің тергеу актілерін сақтауға және оларды еңбек инспекциясына, кәсіподақтарға және басқа да мүдделі тұлғаларға сұрау салу бойынша беруге міндеттілігі көрсетілген. Бұл еңбек заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауға және қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Осылайша, Еңбек кодексінің 190-бабы еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру материалдарын өңдеу және есепке алу тәртібін реттейді. Ол еңбек жағдайларын жақсартуға және өндірісте жарақат алу қаупін азайтуға көмектесетін еңбекті қорғау саласындағы құжаттама және бақылау жүйесін құруға бағытталған.