ҚР ЕК-нің 123-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Тексеру нәтижелері бойынша мемлекеттік еңбек инспекторы Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру нәтижелері туралы акт жасайды.
Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының анықталған бұзушылықтарына қарай мемлекеттік еңбек инспекторы төмендегідей актілер шығарады (жасайды):
1) мыналар:
Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының талаптарын бұзушылықтарды жою туралы;
жарақаттану қаупі бар және авариялық ахуалдардың туындауын болғызбау үшін өндірістік объектілер мен жабдықтардағы, сондай-ақ өндірістік процестердегі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі профилактикалық жұмыстарды жүргізу туралы;
жекелеген өндірістердің, цехтардың, учаскелердің, жұмыс орындарының қызметін және жабдықтардың, механизмдердің пайдаланылуын немесе тұтастай қызметті тоқтата тұру (тыйым салу) туралы;
жұмыс берушінің жалақы төлеуі туралы нұсқама.
Бұл ретте қызметті тоқтата тұру (тыйым салу) туралы акт осы Кодекстің 193-бабының 6) тармақшасына сәйкес берілген қызметті тоқтата тұру (тыйым салу) туралы талап арыз бойынша сот азаматтық іс қозғағанға дейін қолданылады.
2) әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама;
3) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді тоқтату туралы қаулы;
4) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулы;
5) мемлекеттік еңбек инспекторының қорытындысы.
2. Мемлекеттік еңбек инспекторының актілері жұмыс берушілер мен лауазымды адамдардың осы Кодекстің 198-бабының 3-тармағының талаптарын ескере отырып, Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының талаптарын бұзушылықтарына ықпал етудің құқықтық шаралары болып табылады. Актілер екі данада жасалады, оның біреуі қол қойғызылып, жұмыс берушіге тапсырылады.
3. Мемлекеттік еңбек инспекторының актілері лауазымды адамдардың, жеке және заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті.
4. Мемлекеттік еңбек инспекторы актілерінің нысанын еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 123 бабына түсініктеме
Мемлекеттік еңбек инспекторы шығаратын актілердің нысандары (бұйрық, әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді тоқтату туралы қаулы, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулы) Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің бұйрығымен белгіленеді. «Мемлекеттiк еңбек инспекторлары актiлерiнiң нысандарын бекiту туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 24 шілдедегі N 174-ө.
Мемлекеттік еңбек инспекторларының актілерінің нысандары қатаң түрде Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес ресімделеді.
ҚР ЕК 123-бабына жаңа түсініктеме
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 195-бабы Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік еңбек инспекторының актілерін жасау тәртібін белгілейді. Тексеру нәтижелері бойынша мемлекеттік еңбек инспекторы тексеру нәтижелері бойынша акт жасайды және Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының белгіленген бұзушылықтарына қарай мынадай актілерді шығаруы мүмкін: бұйрық, әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді тоқтату туралы қаулы, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулы және мемлекеттік еңбек инспекторының қорытындысы.
Мемлекеттік еңбек инспекторының актілері жұмыс берушілер мен лауазымды тұлғалардың Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының талаптарын бұзуына ықпал етудің құқықтық шаралары болып табылады. Өз кезегінде, актілер жеке, заңды және лауазымды тұлғалар үшін міндетті болып табылады.
Мемлекеттік еңбек инспекторы актілерінің нысанын еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді. Алайда, мемлекеттік еңбек инспекторы акт жасамас бұрын жұмыс берушіге оның құқықтары мен міндеттері туралы, сондай-ақ осы актінің негізінде еңбек заңнамасының бұзылуына қатысты құқықтық шаралар қолданылатыны туралы ескертуге міндетті.
Осылайша, Еңбек кодексінің 195-бабы Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік еңбек инспекторының актілерін жасау тәртібін реттейді, олар Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын сақтау мақсатында жұмыс берушілер мен лауазымды тұлғаларға мәжбүрлеу ықпал ету механизмі болып табылады. Қазақстан және жұмысшылардың еңбек құқықтары мен мүдделерін қорғау.