ҚР ЕК-нің 135-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Вахталық әдіс жұмыскерлердің тұрақты тұратын жеріне күнделікті қайтып келуі қамтамасыз етіле алмайтын кезде, олардың тұрақты тұрғылықты жерінен тысқары жерде еңбек процесін жүзеге асырудың ерекше нысаны болып табылады.
2. Жұмыс беруші вахталық әдіспен жұмыс істейтін жұмыскерлерді жұмыс өндірісі объектісінде болған кезеңде тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету үшін тұрғын үймен қамтамасыз етуге және олардың тамақтануын, жиналу пунктінен жұмыс орнына дейін және одан кері жеткізіп салуды ұйымдастыруға, сондай-ақ жұмыстарды орындау және ауысымаралық тынығу үшін жағдаймен қамтамасыз етуге міндетті.
Жұмыс беруші еңбек, ұжымдық шарттарға және (немесе) жұмыс беруші бекітетін вахталық жұмыс әдісі туралы ережеге сәйкес вахталық жұмыс әдісін қолдану тәртібін айқындайды, сондай-ақ жұмыскердің жұмыс жүргізілетін объектіде және тұру үшін арнайы жабдықталған орындарда (вахталық кенттерде) болуына қажетті жағдайларды қамтамасыз етеді.
Жұмыскер вахтада болған кезінде жұмыс жүргізілетін объектіде және тұру үшін арнайы жабдықталған орындарда (вахталық кенттерде) жұмыс беруші белгілеген тәртіптемені сақтауға міндетті.
3. Вахталық әдіспен орындалатын жұмыстарға он сегіз жасқа толмаған жұмыскерлер, жүктілігі туралы анықтама берген, жүктілік мерзіміне он екі және одан көп апта болған жүкті әйелдер, бірінші топтағы мүгедектігі бар адамдар медициналық қорытындыны ұсынған күннен бастап жіберілмейді. Өзге жұмыскерлер, егер оларға мұндай жұмыстардың медициналық қорытындылар негізінде қарсы көрсетілімі болмаса, вахталық әдіспен орындалатын жұмыстарға тартылуы мүмкін.
4. Объектіде жұмыстарды орындау уақытын және ауысымаралық тынығу уақытын қамтитын кезең вахта болып есептеледі. Вахтаның ұзақтығы күнтiзбелiк он бес күннен аспауға тиіс.
Жұмыскердің жазбаша келісімімен вахтаның ұзақтығы ұжымдық, еңбек шарттарына сәйкес күнтiзбелiк отыз күнге дейін ұзартылуы мүмкін.
Теңіз кемелері экипаждарының мүшелері үшін жұмыскердің келісімімен вахтаның ұзақтығы күнтiзбелiк бір жүз жиырма күнге дейін ұзартылуы мүмкін.
5. Жұмыстың вахталық әдісі кезінде тоқсан ішіндегі немесе өзге де неғұрлым ұзақ, бірақ күнтізбелік бір жылдан аспайтын кезең немесе белгілі бір жұмысты орындау кезеңі ішіндегі жұмыс уақытының жиынтық есебі белгіленеді.
Вахталық әдіспен жұмыс істейтін, уақытша болмаған жұмыскерді алмастыру уақытына кейіннен жұмыскерге жұмыс істеген сағаттары үшін демалыс күндері (сағаттары) беріле отырып, еңбек шарты тараптарының келісімі бойынша жұмыс уақыты режимін (бес күндік немесе алты күндік жұмыс аптасынан) вахталық жұмыс әдісіне өзгертуге жол беріледі.
6. Есептік кезең шегіндегі жұмыс уақыты мен тынығу уақыты вахтадағы жұмыс кестесімен (вахталар кестесімен) бекітіледі. Есептік кезең жұмыс уақытын, тынығу уақытын, жұмыс беруші орналасқан жерден немесе жиналатын жерден жұмыс орнына дейінгі және одан кері қайту жолының уақытын, сондай-ақ уақыттың осы күнтізбелік бөлігіне дәл келетін өзге де кезеңдерді қамтиды. Бұл ретте, есептік кезеңдегі жұмыс уақытының жалпы ұзақтығы осы Кодексте белгіленген нормалардан аспауға тиіс. Жұмыс беруші вахталық әдіспен жұмыс істейтін әрбір жұмыскердің жұмыс уақыты мен тынығу уақытының есебін жүргізуге міндетті.
Жұмыс беруші орналасқан жерден немесе жиналу пунктінен жерден жұмыс орнына дейін және одан кері қайту жолының уақыты жұмыс уақытына қосылмайды.
Жұмыс ауысымының ұзақтығы сегіз сағаттан асқан кезде тынығуға және тамақтануға арналған үзіліс кемінде бір сағат болып белгіленеді.
7. Вахталық әдіспен жұмыс істейтін жұмыскерлердің түнгі уақыттағы, демалыс және мереке күндеріндегі жұмысына ақы төлеу еңбек, ұжымдық шарттарда көзделген жұмыс істелген айға жалақы төлеу күнінен кешіктірілмей жүргізіледі.
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 135 бабына түсініктеме
- Ауысымдық әдіс – жұмыскерлердің тұрақты тұратын жеріне күнделікті қайтып оралуын қамтамасыз ету мүмкін болмаған жағдайларда жұмысшылардың еңбегін тұрақты тұрғылықты жерінен тыс пайдалану кезіндегі жұмысты ұйымдастырудың ерекше нысаны.
Жұмысты ұйымдастырудың ауысымдық әдісі қызметкерлердің тұрақты тұратын жері мен жұмыс берушінің жұмыс объектісі бір аймақта, бірақ бір-бірінен айтарлықтай қашықтықта немесе өндірістік қызмет орны болған жағдайда жүзеге асырылуы мүмкін. жұмыс берушінің және қызметкерлердің тұрақты тұрғылықты жері бір-бірінен жүздеген және мыңдаған шақырым қашықтықтағы әртүрлі аймақтарда орналасқан. Екі жағдайда да ортақ нәрсе – жұмыскерлердің жұмыс аяқталғаннан кейін тұрақты тұрғылықты жеріне күнделікті оралу мүмкін еместігі.
Жұмыстың ауысымдық әдісімен жұмыс уақытының жиынтық есебі белгіленеді, сондықтан осы баптың 5-тармағына сәйкес. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 86-бабына сәйкес ұйымда немесе оның жекелеген құрылымдық бөлімшелерінде тұтастай вахталық әдісті енгізу шарты, жұмыс тәртібі, вахталық жұмыс әдісі белгіленген қызметкерлердің санаттары көрсетіледі. еңбек немесе ұжымдық шартта немесе қызметкерлер өкілдерінің пікірін ескере отырып, жұмыс берушінің актісімен айқындалады.
Жұмыстың вахталық әдісі туралы шарт еңбек шартын жасау кезінде де белгіленуі мүмкін, сондай-ақ тараптардың келісімі бойынша еңбек шартының қолданылу мерзімі ішінде, оның ішінде белгілі бір мерзімге және еңбек ұзақтығына қарамастан енгізілуі мүмкін. келісім-шарт.
Жұмыс беруші қамтамасыз етуге міндетті жұмыскердің жұмыс орнында болу шарттары еңбек және ұжымдық шарттарда айқындалады.
- Түсініктеме берілген баптың 2-тармағына сәйкес жұмыс беруші вахталық әдіспен жұмыс істейтін жұмыскерлерді жұмыс орнына және кері жеткізуді қамтамасыз етуге міндетті. Бұл ретте, түсініктеме берілген мақалада жұмыс берушінің жұмысшыларды жеткізу және жұмыс орнына бару және кері қайтару үшін көліктік және басқа да шығындарды өтеу міндеттемесі айқындалғанын ескеру қажет.
Жұмыс орнында болу кезеңінде жұмыс беруші қызметкерлерге мыналарды беруге міндетті:
- өмір сүру үшін баспана. Қызметкерлер жұмыс орнында болған уақытында, әдетте, арнайы құрылған вахталық лагерьлерде тұрады, олар тұрғын үй, мәдени-тұрмыстық, санитарлық-тұрмыстық және шаруашылық-тұрмыстық ғимараттар мен құрылыстардың кешені болып табылады. жұмыс учаскесі және ауысым арасындағы демалыс (ауысымаралық демалыс туралы ҚР Еңбек кодексінің 95-бабын және оған түсініктемені қараңыз).
ҚР ЕК 135-бабына жаңа түсініктеме
Вахталық жұмыс әдісіне және оның ерекшеліктеріне Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 135-бабы арналған.
Жұмыстың ауысымдық әдісі – қызметкерлер шалғай учаскелерде жұмыс істеген кездегі еңбекті ұйымдастыру және жұмыс уақытында олардың тұрақты тұрғылықты жерінен тыс жерде тұруын қамтамасыз ету. Бұл әдіс әдетте тау-кен өнеркәсібінде, құрылыста және объектілер қалалар мен елді мекендерден алыс орналасқан басқа салаларда қолданылады.
Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде вахталық әдіспен еңбек қатынастарын реттейтін негізгі қағидаттар мен ережелер белгіленген. Олардың ішінде:
- Вахталық әдіспен жұмыс істеу шарттары қызметкер мен жұмыс беруші арасындағы еңбек шартында көрсетілуі тиіс. Мұндай шарттарға ауысымның ұзақтығы, еңбекақы төлеу тәртібі мен шарттары, еңбек демалысын беру ерекшеліктері және осы жұмыс әдісіне қатысты басқа да мәселелер қамтылуы мүмкін.
- Жұмыс беруші вахталық әдіспен жұмысқа орналасқан қызметкерлерді тұруға, тамақтандыруға, жұмыс орнына дейін және кері тасымалдауға, сондай-ақ медициналық қызмет көрсетуге қажетті жағдайлармен қамтамасыз етуге міндетті.
- Жұмыс беруші вахталық негізде жұмысшылардың денсаулығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін еңбекті қорғау және қауіпсіздік ережелерін сақтауға міндетті.
- Вахталық әдіспен жұмыс істейтін қызметкерлер заңнамаға сәйкес ақылы еңбек демалысына құқылы. Мұндай демалыстың ұзақтығы мен тәртібі еңбек шартында немесе ұжымдық шартта айқындалады.
Жалпы, Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 135-бабы еңбекті ұйымдастырудың осы нысаны шеңберінде қызметкерлер мен жұмыс берушілердің құқықтары мен мүдделерінің сақталуына кепілдік беретін вахталық әдістеменің ережелері мен ерекшеліктерін айқындайды.