ҚР ЕК-нің 30-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.

1. Еңбек шарты:

1) белгіленбеген мерзімге;

2) осы тармақтың 3), 4), 5) және 6) тармақшаларында белгіленген жағдайлардан басқа, бір жылдан кем емес белгілі бір мерзімге жасалуы мүмкін.

Еңбек шартының мерзімі өткен кезде тараптар оны белгіленбеген немесе бір жылдан кем емес белгілі бір мерзімге ұзартуға құқылы.

Егер еңбек шартының қолданылу мерзімі өткен жағдайда тараптардың ешқайсысы соңғы жұмыс күні (ауысым) ішінде еңбек қатынастарын тоқтату туралы хабардар етпесе, осы Кодекстің 51-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, ол бұрын жасалған дәл сол мерзімге ұзартылған деп есептеледі.

Белгілі бір мерзімге жасалған еңбек шарты көп дегенде екі ретке ұзартылуы мүмкін.

Еңбек қатынастары жалғастырылған кезде еңбек шарты белгіленбеген мерзімге жасалған деп есептеледі;

Осы тармақшаның төртінші және бесінші бөліктерінің ережелері дербес білім беру ұйымдарының және олардың ұйымдарының шетелдік жұмыскерлеріне қолданылмайды.

3) белгілі бір жұмыстың орындалу уақытына;

4) уақытша болмаған жұмыскерді алмастыру уақытына;

5) маусымдық жұмысты орындау уақытына;

6) халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жергілікті атқарушы органдар беретін шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттың, еңбекші көшіп келушіге рұқсаттың және өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтаманың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленетін мерзімдері шегінде жасалуы мүмкін.

2. Шағын кәсіпкерлік субъектілері жұмыскерлермен еңбек шарттарын осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген шектеусіз белгілі бір мерзімге жасаса алады.

3. Мемлекеттік органның шетелдік жұмыскерімен еңбек шарты мемлекеттік органның басшысы айқындайтын мерзімге жасалады.

4. Заңды тұлға мүлкінің меншік иесі немесе ол уәкілеттік берген тұлға (орган) не заңды тұлғаның уәкілетті органы немесе ол уәкілеттік берген тұлға заңды тұлғаның атқарушы органының басшысымен еңбек шартын Қазақстан Республикасының заңдарында, тараптардың құрылтай құжаттарында немесе келісімінде белгіленген мерзімге және тәртіппен жасасады.

Заңды тұлғаның атқарушы органының басшысымен жасалған еңбек шартының қолданылу мерзімі өткен жағдайда, егер тараптардың ешқайсысы еңбек шартының қолданылу мерзімі өткенге дейін соңғы жұмыс күнінен кешіктірмей еңбек қатынастарын тоқтату туралы хабардар етпесе, егер заңды тұлға құрылтайшылары, мүлкінің меншік иесі не құрылтайшылар, меншік иесі уәкілеттік берген тұлға (орган) немесе заңды тұлғаның уәкілетті органы бекітетін құжаттарда ұзартудың өзге мерзімі айқындалмаған болса, еңбек шарты бір жылға ұзартылады.

Заңды тұлғаның атқарушы органының басшысымен еңбек қатынастарын тоқтату туралы хабарламаға жұмыс беруші – заңды тұлға атынан заңды тұлға мүлкінің меншік иесі немесе ол уәкілеттік берген тұлға (орган) не заңды тұлғаның уәкілетті органы немесе ол уәкілеттік берген тұлға қол қояды.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасы Заңы 11-бабының 1-тармағына сәйкес зейнеткерлік жасқа толған, кәсіби және біліктілік деңгейі жоғары жұмыскермен еңбек шарты оның еңбекке қабілеттілігі ескеріле отырып, осы баптың 1-тармағы 2) тармақшасының төртінші бөлігінде көзделген шектеусіз, жыл сайын ұзартылуы мүмкін.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 30 бабына түсініктеме

  1. тармақтарына сәйкес. 4) баптың 1-тармағы. Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 28-бабына сәйкес, еңбек шартында міндетті түрде оның қолданылу мерзімі болуы тиіс. Түсініктеме берілген мақалада еңбек шарттары шарттар бойынша бөлінеді:
  • белгісіз мерзім;
  • кемінде бір жыл тұрақты кезең;
  • белгілі бір тапсырманы орындауға кететін уақыт;
  • уақытша болмаған қызметкерді ауыстыру уақыты;
  • маусымдық жұмыс уақыты.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 249-бабына сәйкес заңды тұлғаның атқарушы органының басшысымен еңбек шарты Қазақстан Республикасының заңдарында, құрылтай құжаттарында немесе тараптардың келісімінде белгіленген мерзімге жасалады. . Белгілі бір мерзімнің белгісіз мерзімнен негізгі айырмашылығы – еңбек шартының мерзімінің аяқталу мерзімін дәл көрсету. Қызметкерлер, әдетте, белгісіз мерзімге еңбек шартын жасасуға мүдделі, бұл еңбек қатынастарының тұрақтылығына ықпал етеді, өйткені қызметкер ешқандай мерзімсіз жұмысқа қабылданады.

  1. тармақтары негізінде бір жылдан кем емес тұрақты мерзімге еңбек шарты жасалады. 2) түсініктеме берілген баптың 1-тармағы. Түсініктеме берілген баптың 1-тармағының 3), 4) және 5) тармақшаларында белгіленген жағдайларда бір жылдан аз мерзімге еңбек шарты жасалады.

Бір жылдан кем емес мерзім тараптардың бір жылдан астам мерзімге, мысалы, бірнеше күнге, бір жылдан астам айға немесе екі, үш және одан да көп мерзімге еңбек шартын жасасуға құқылы екенін білдіреді. .

  1. Егер қызметкермен еңбек шарты бір жыл және одан да көп мерзімге жасалған болса, осы қызметкермен еңбек шарты қайталап жасалған жағдайда, ол белгісіз мерзімге жасалған болып есептеледі. Сонымен қатар, заң шығарушы бұрын жасалған еңбек шарты мен қайталанатын шарт арасында қандай да бір мерзім белгілемейді, сондықтан олардың арасындағы шарттарға қарамастан, шарттың қайталануы еңбек шартының белгісіз мерзімін белгілеуге әкеледі. қарым-қатынастар.

Сондай-ақ, егер қызметкер мен жұмыс берушінің арасындағы келісім бойынша бір жыл және одан да көп мерзімге жасалған еңбек шарты ұзартылса, ол белгісіз мерзімге жасалған болып есептеледі. Егер қызметкер немесе жұмыс беруші еңбек шартының мерзімі аяқталғанға дейін 24 сағат ішінде еңбек қатынастарын тоқтатуды талап етпесе, бір жыл және одан да көп мерзімге жасалған еңбек шарты белгісіз мерзімге ұзартылған болып саналады.

  1. Белгісіз мерзімге еңбек шарты жасалған қызметкерлерге көзделген кепілдіктер мен өтемақыларды беруден жалтару мақсатында белгіленген мерзімге еңбек шарттарын жасасуға тыйым салынады. Бұл тыйым салатын норма тармақтардың 2-бөлігінде белгіленгендіктен, кемінде бір жыл белгіленген мерзімге жасалған еңбек шарттарына қолданылады. 2) түсініктеме берілген баптың 1-тармағы.
  2. Түсініктеме берілген баптың 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес еңбек шарты белгілі бір жұмысты орындау мерзіміне жасалады. Еңбек шартының бұл түрі жұмыстың аяқталу күнін дәл анықтау мүмкін болмаған жағдайларда қолданылады. Кодекстің мағынасында белгілі бір жұмыстарды орындау қысқа мерзімді де, ұзақ мерзімді де болуы мүмкін. Негізгі шарт – орындалатын жұмыс тұрақты сипатта болмауы керек және сәйкесінше оны жүзеге асыру үшін ұйымға жұмыс бірлігін енгізу дұрыс емес.
  3. Түсініктеме берілген баптың 1-тармағының 4) тармақшасына сәйкес еңбек шарты уақытша болмаған қызметкерді ауыстыру уақытына жасалады.Қызметкер әртүрлі себептермен жұмыста уақытша болмауы мүмкін: еңбекке уақытша жарамсыздық, жүктілігі және босануы бойынша демалыс, бала күтімі бойынша жұмыс істегенге дейін. үш жасқа толған, жыл сайынғы ақы төленетін еңбек, ақысыз, оқусыз, мемлекеттік немесе қоғамдық міндеттерді орындамай, т.б.
  4. Түсініктеме берілген баптың 1-тармағының 5) тармақшасына сәйкес еңбек шарты маусымдық жұмыстың ұзақтығына жасалады. Өнерге сәйкес. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 206-бабына сәйкес маусымдық жұмыстар климаттық немесе өзге де табиғи жағдайларға байланысты белгілі бір кезеңде (маусым) орындалатын, бірақ бір жылдан аспайтын жұмыс деп танылады. Сондықтан маусымдық жұмыстарды орындауға арналған еңбек шартының мерзімі бір жылдан аспауы керек.
  5. Түсініктеме берілген баптың 3-тармағына сәйкес, егер еңбек шартында оның қолданылу мерзімі көрсетілмесе, шарт белгісіз мерзімге жасалған деп есептеледі. Бұл ережелер жұмыс берушінің – заңды тұлғаның атқарушы органының басшыларымен жасалған еңбек шарттарына қолданылмайды. Түсініктеме берілген баптың 2-тармағына сәйкес, жұмыс беруші – заңды тұлғаның атқарушы органының басшысы лауазымындағы жұмысқа еңбек шарты жұмыс берушінің құрылтай құжаттарында немесе тараптардың келісімінде белгіленген мерзімге жасалады.
  6. Шағын кәсіпкерлік субъектілері үшін еңбек шартының талаптарының ерекшеліктері Өнерде белгіленген. 242-тармақтарында көзделген шектеусіз шағын кәсіпкерлік субъектілері жұмыскерлермен белгілі бір мерзімге еңбек шарттарын жасай алады. 2) түсініктеме берілген баптың 1-тармағы.

ҚР ЕК 30-бабына жаңа түсініктеме

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 30-бабында белгіленген немесе белгіленбеген мерзімге жасалуы мүмкін еңбек шартының мерзіміне қатысты ережелер белгіленген.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 30-бабына түсініктеме келесі аспектілерге назар аударады:

  1. Еңбек шарты белгісіз мерзімге (мерзімсіз) немесе белгілі бір мерзімге жасалуы мүмкін. Мерзімсіз еңбек шарты ең кең таралған нұсқа болып табылады және тараптардың бірі қолданыстағы заңнамаға сәйкес оны тоқтату туралы шешім қабылдағанға дейін еңбек қатынастарының ұзақтығын қарастырады.
  2. Белгілі бір мерзімге (мерзімдік) еңбек шарты заңда көзделген жағдайларда, мысалы, уақытша жұмысты орындау, уақытша болмаған қызметкерді ауыстыру, маусымдық немесе жобалық жұмыстың құрамындағы жұмыстарды орындау және т.б. Мерзімді еңбек шарты, егер тараптар оны ұзарту немесе мерзімі ашық шартқа көшу туралы келісімге келмесе, оның мерзімі аяқталғаннан кейін автоматты түрде бұзылады.
  3. Маңызды жайт, қызметкерлерге заңда көзделген кепілдіктер мен құқықтарды қамтамасыз етуден жалтару үшін мерзімді еңбек шарттарын жасасуға болмайды. Мерзімді еңбек шарты заңнаманы бұза отырып жасалғаны анықталса, ол соттың шешімі бойынша мерзімді деп танылуы мүмкін.
  4. Сондай-ақ заңнамада сынақ мерзіміне, кейін жұмысқа орналаса отырып, оқу мерзіміне және басқа да нақты жағдайларға еңбек шарттарын жасасу мүмкіндігі қарастырылған.

Тұтастай алғанда, Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 30-бабына түсініктемеде еңбек қатынастарын реттеу кезінде еңбек шартының мерзімін ескерудің маңыздылығы атап өтіледі, сондай-ақ белгіленген еңбек шартын жасасуға байланысты ерекшеліктер мен шектеулерге назар аударылады. – мерзімді еңбек келісім-шарттары.