ҚР ЕК-нің 37-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Жұмыскердің сынақ мерзімі кезеңіндегі жұмысы теріс нәтиже берген кезде, жұмыс беруші оған еңбек шартын бұзуға негіз болған себептер көрсетілген хабарлама беріп, онымен еңбек шартын бұзуға құқылы.
2. Егер сынақ мерзімі аяқталса және жұмыс беруші еңбек шартының бұзылуы туралы хабардар етпесе, онда жұмыскер сынақ мерзімінен өткен болып есептеледі.
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 37 бабына түсініктеме
- Сынақ мерзімі қызметкердің біліктілігінің тапсырылған жұмысқа сәйкестігін тексеру мақсатында белгіленетіндіктен, тармақтарға сәйкес қызметкермен еңбек шартын бұзуға негіз болып табылады. 5) баптың 1-тармағы. Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 54-бабына сәйкес жұмыс берушінің сынақ мерзімі ішінде қызметкердің тапсырылған жұмысқа сәйкес келмегенін сенімді түрде растайтын дәлелдемелер негізінде сынақтан қанағаттанарлықсыз өтуі болып табылады.
Тестілеудің қанағаттанарлықсыз нәтижесіне байланысты еңбек шартын бұзу туралы хабарламаның бастамашысы жұмыс беруші болып табылады.
Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде барлық сынақ мерзімі ішінде өзінің қабілетін толық жүзеге асыруға мүмкіндіктер жасау қарастырылған. Кодексте сынақ мерзімінің аяқталуына дейін кемінде жеті күнтізбелік күн бұрын қызметкермен еңбек шартын бұзу мүмкіндігі қарастырылған. Қызметкердің сынақ кезеңіндегі жұмысының нәтижесі теріс болған жағдайда жұмыс беруші сынақ мерзімі біткенге дейін күнтізбелік жеті күннен ерте емес еңбек шартын бұзуға құқылы. Айта кету керек, жұмыс беруші сынақ мерзімі аяқталғанға дейін күнтізбелік жеті күн ішінде қызметкерге еңбек шартын бұзу туралы хабарлама беруге құқылы, ал бұзуға қызметкер хабарламаның мәтінімен танысқан кезде жол беріледі.
Жазбаша ескерту бере отырып, жұмыс беруші қызметкерге еңбек шартын бұзу туралы хабарлайды, онда ол оны сынақ мерзімінен өтпеді деп тануға негіз болған себептерді көрсетуге міндетті. Бұл қажет болған жағдайда қызметкерге қойылған талаптардың мәні бойынша өз қарсылықтарын неғұрлым дәлелді түрде білдіруге және осы жағдайда оның әрі қарайғы мінез-құлқын анықтауға мүмкіндік береді.
Сынақ мерзімі ішінде қызметкерге Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде белгіленген тәртіппен еңбек шартын бұзудың өзге де негіздерін қолдану мүмкіндігі алынып тасталмайды.
Жазбаша хабарлама тармақтарға сәйкес жазбаша ескертуге (хабарламаға) ұқсас болуы мүмкін деп санаймыз. 80) бап. Осы Кодекстiң 1-тармағы хабарлама – қызметкердiң немесе жұмыс берушiнiң жазбаша өтiнiшi не өзге тәсiлмен (курьерлiк почта, пошта байланысы, факсимильдiк және электрондық пошта арқылы) берiлген өтiнiштер.
- Түсініктеме берілген баптың 2-тармағына сәйкес, егер сынақ мерзімі өтіп кетсе және тараптардың ешқайсысы екінші тарапқа еңбек шартын бұзу туралы хабарламаса, шарт жалғасады және оны бұзуға осы Кодексте көзделген жалпы негіздер бойынша ғана жол беріледі. .
Тестілеу мерзімі аяқталғаннан кейін қызметкердің сынақтан өткені туралы бұйрық шығару талап етілмейді.
- Жұмыс беруші қызметкерді сынақ мерзімі аяқталғанға дейін басқа жоғары тұрған лауазымға ауыстырса, қызметкер сынақ мерзімінен өтті деп есептеледі.
ҚР ЕК 37-бабына жаңа түсініктеме
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 37-бабы жұмысқа қабылдау кезінде сынақ мерзімінен өтудің салдарын және тестілеудің қанағаттанарлықсыз нәтижелері кезінде еңбек шартын бұзу тәртібін айқындайды.
- Егер жұмыскердің сынақ мерзімі кезіндегі жұмысының нәтижесін жұмыс беруші теріс деп бағаласа, онда жұмыс беруші қызметкермен еңбек шартын бұзуға құқылы. Алайда, жұмыс беруші қызметкерге еңбек шартын бұзуға негіз болған себептер көрсетілген хабарлама беруге міндетті. Бұл тәсіл процестің ашықтығын және қызметкердің құқықтарын қорғауды қамтамасыз етеді.
- Егер сынақ мерзімі өтіп кетсе және жұмыс беруші қызметкерге еңбек шартын бұзу туралы хабарламаса, қызметкер автоматты түрде сынақ мерзімінен өтті деп есептеледі. Бұл еңбек қатынастары қалыпты жағдайда жалғасады, ал жұмыс берушінің сынақ мерзімінің қанағаттанарлықсыз нәтижелері бойынша қызметкерді жұмыстан шығаруға құқығы жоқ дегенді білдіреді.
Сынақ мерзімінің қанағаттанарлықсыз нәтижелеріне байланысты еңбек шартын бұзу кезінде жұмыс беруші Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде көзделген тәртіптер мен мерзімдерді сақтауға міндетті екенін ерекше атап өткен жөн. Бұл жұмыстан босату процесінде қызметкердің құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз етеді.