ҚР ЕК-нің 40-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шектеулерді қоспағанда, жұмыскердің (іссапарға жіберілгеннің) басқа заңды тұлғада (оның филиалдарын, өкілдіктерін және (немесе) өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшелерін қоса алғанда), сондай-ақ сол заңды тұлғаның филиалдарында, өкілдіктерінде және (немесе) өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшелерінде еңбек шартында келісілген белгілі бір мамандық, біліктілік немесе лауазым (еңбек функциясы) бойынша не басқа лауазым, мамандық, біліктілік бойынша жұмысты орындауы жұмыскерді іссапарға жіберу деп түсініледі.
Осы баптың мақсаттары үшін қабылдаушы тарап деп осы тармақтың үшінші бөлігінде көрсетілген заңды тұлғалар түсініледі.
Белгілі бір міндеттердің орындалуын қамтамасыз ету мақсатында мынадай қабылдаушы тараптарға жұмыскерлерді:
1) жұмыс берушінің құрылтайшысы, қатысушысы немесе акционері болып табылатын, сондай-ақ жұмыс беруші-заңды тұлғаның акциялары (жарғылық капиталға қатысу үлестері) жанама түрде тиесілі заңды тұлғаға (оның филиалдарына, өкілдіктеріне және (немесе) өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшелеріне);
2) акциялары (жарғылық капиталға қатысу үлестері) жұмыс беруші- заңды тұлғаға тікелей немесе жанама түрде тиесілі заңды тұлғаға (оның филиалдарына, өкілдіктеріне және (немесе) өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшелеріне);
3) акциялары (жарғылық капиталға қатысу үлестері) жұмыс беруші- заңды тұлғаның акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерін) тікелей немесе жанама түрде иеленетін тұлғаларға тікелей немесе жанама түрде тиесілі заңды тұлғаға (оның филиалдарына, өкілдіктеріне және (немесе) өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшелеріне) іссапарға жіберуге жол беріледі.
2. Жұмыскерді іссапарға жіберу шарттары, тәртібі, мерзімі, іссапарға жіберілген жұмыскерлер лауазымдарының тізбесі және саны іссапарға жіберу мақсаттарына қарай Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес заңды тұлғалар арасындағы келісіммен айқындалады.
Заңды тұлғаға (оның филиалдарын, өкілдіктерін және (немесе) өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшелерін қоса алғанда) бір жылда жұмыскерлердің орташа тізім санының он пайызынан астамы бір мезгілде іссапарға жіберілген жағдайда, іссапарға жіберу қабылдаушы тарап жұмыскерлерінің өкілдерімен келісілуі қажет.
3. Іссапарға жіберілген жұмыскердің іссапарға жіберуді жүзеге асыратын жұмыс берушідегі жұмыс орны (лауазымы) сақталады.
4. Іссапарға жіберу кезеңіне жұмыстың орындалу орны көрсетіле отырып, еңбек шартына қосымша келісімге қол қою арқылы еңбек шарты тараптарының жазбаша келісімімен ғана іссапарға жіберуге жол беріледі. Іссапарға жіберу мерзімі аяқталған соң, еңбек шартының қолданысы жалғастырылған жағдайда, жұмыс беруші жұмыскерге іссапарға жіберілгенге дейін жұмыскер атқарған жұмыс орнын (лауазымын) беруге міндеттенеді.
5. Іссапарға жіберу кезеңіне жұмыскерге, жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысының ұзақтығы мен оны беру тәртібін қоспағанда, қабылдаушы тараптың жұмыс уақыты мен тынығу уақыты режимі қолданылады.
6. Іссапарға жіберілген жұмыскер еңбек тәртібін бұзған жағдайда, қабылдаушы тарап аталған факт анықталған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде іссапарға жіберілген жұмыскердің жұмыс берушісін Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес оны тәртіптік жауаптылыққа тарту туралы шешім қабылдау үшін растайтын құжаттарды ұсына отырып, хабардар етеді.
7. Іссапарға жіберілген жұмыскер ұшыраған жазатайым оқиға кезінде еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаны тергеп-тексеруді ұйымдастыру жұмыс беруші өкілінің қатысуымен қабылдаушы тарапқа жүктеледі.
8. Іссапарға жіберуге:
1) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген жағдайларда және тәртіппен жұмысты орындаудан бас тартқан қабылдаушы тарап жұмыскерлерін ауыстыру;
2) бос тұрып қалған (қабылдаушы тарап жұмыстарды уақытша тоқтата тұрған), қабылдаушы тарап банкроттық рәсімін жүзеге асырған, қабылдаушы тарап жұмыскерлерді жұмыстан шығару қатері төнген кезде жұмыс орындарын сақтап қалу мақсатында толық емес жұмыс уақыты режимін енгізген жағдайда жұмыстарды орындау мақсатында жол берілмейді.
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 40 бабына түсініктеме
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 40-бабы қызметкерді іссапарға жіберуге байланысты мәселелерді реттейді, тараптардың осы процестегі құқықтары мен міндеттерін, сондай-ақ іссапарға жіберудің шарттары мен тәртібін айқындайды.
Қызметкерді іссапарға жіберу – белгілі бір тапсырманы орындау немесе лауазымына, кәсібіне немесе біліктілігіне байланысты міндеттерді орындау үшін қызметкердің тұрақты жұмыс орнынан басқа жерге еңбек міндеттерін орындауға уақытша жіберуі. Бұл ретте қызметкер мен жұмыс берушінің арасындағы еңбек қатынастары іссапарға жіберу мерзіміне сақталады, ал іссапарға бару мерзімі қызметкердің жалпы еңбек өтіліне қосылады.
Іссапарға жіберу процесі жұмыс берушінің актісімен реттеледі, онда іссапарға жіберудің мақсаты мен мерзімі туралы мәліметтер, сондай-ақ іссапарға жіберу кезінде еңбек міндеттерін орындау орны туралы мәліметтер болуы тиіс. Қызметкерді іссапарға жіберу және оның шарттары туралы жазбаша түрде хабардар ету керектігін ескерген жөн.
Іссапарға жіберу кезінде жұмыс беруші қызметкердің орташа жалақысының сақталуын қамтамасыз етуге, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес іссапарға жіберуге байланысты туындайтын тұруға, тамақтануға, жол жүруге және басқа да қажетті шығыстарды төлеуге міндетті. Қазақстан Республикасы және еңбек шартының талаптары.
Сонымен, Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 40-бабы жұмыскерлерді іссапарға жіберудің құқықтық негіздерін айқындайды, тараптардың құқықтары мен міндеттерін белгілейді, сондай-ақ іссапарға жіберудің тәртібі мен шарттарын реттейді. Іссапарға жіберу процесінің заңдылығы мен тиімділігін қамтамасыз ету, сондай-ақ болуы мүмкін еңбек даулары мен заң бұзушылықтардың алдын алу үшін жұмыс беруші мен қызметкердің осы баптың ережелерін сақтауы маңызды.