ҚР ЕК-нің 70-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Еңбек шартын жасасқан кезде, сондай-ақ еңбек қатынастары процесінде жұмыскер мен жұмыс беруші арасында жазбаша келісім бойынша толық емес жұмыс уақыты белгіленуі мүмкін.
Осы Кодексте белгіленген қалыпты ұзақтықтан аз уақыт, оның ішінде:
1) толық емес жұмыс күні, яғни күнделікті жұмыс (жұмыс ауысымы) ұзақтығының нормасын азайту;
2) толық емес жұмыс аптасы, яғни жұмыс аптасындағы жұмыс күндерінің санын қысқарту;
3) күнделікті жұмыс (жұмыс ауысымы) ұзақтығының нормасын бір мезгілде азайту және жұмыс аптасындағы жұмыс күндерінің санын қысқарту толық емес жұмыс уақыты болып есептеледі.
2. Толық емес жұмыс уақыты жағдайларында жұмыс істеу жұмыскер үшін осы Кодексте, еңбек, ұжымдық шарттарда, келісімдерде белгіленген жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысының ұзақтығын, еңбек өтілін есептеуде және еңбек саласындағы басқа да құқықтарын шектеуге әкеп соқтырмайды.
3. Жұмыс беруші жүкті әйелдің, үш жасқа дейінгі баласы (балалары) бар ата-ананың біреуінің (бала асырап алушының), сондай-ақ медициналық қорытындыға сәйкес отбасының науқас мүшесіне күтімді жүзеге асыратын жұмыскердің жазбаша өтініші бойынша оларға толық емес жұмыс уақыты режимін белгілеуге міндетті.
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 70 бабына түсініктеме
Толық емес жұмыс уақыты толық емес жұмыс күнін және толық емес жұмыс уақытын қамтиды.
Толық емес жұмыс күні – ұйым белгілеген қалыпты жұмыс уақытымен салыстырғанда тәулігіне жұмыс уақыты сағатының азаюын білдіретін күнделікті жұмыс немесе жұмыс ауысымының ұзақтығы нормасының қысқаруы.
Толық емес жұмыс аптасы – жұмыс аптасындағы жұмыс күндері санының қысқаруы ұйым белгілеген жұмыс аптасының ұзақтығымен салыстырғанда аптадағы жұмыс күндерінің аз санын белгілеуді білдіреді.
Толық емес жұмыс күндік жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығының нормасын бір мезгілде қысқартуды және жұмыс аптасындағы жұмыс күндерінің санын қысқартуды да қамтуы мүмкін.
Толық емес жұмыс уақытының ұзақтығы нақты қызметкер үшін тараптардың келісімі бойынша еңбек шартында белгіленеді.
ҚР ЕК 70-бабына жаңа түсініктеме
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 70-бабында қызметкер мен жұмыс берушінің арасындағы келісім бойынша белгіленуі мүмкін толық емес жұмыс уақытымен байланысты мәселелер реттеледі. Толық емес жұмыс күндізгі жұмыс уақытын қысқартуды көздейді, ол әр түрлі формалар арқылы жүзеге асырылуы мүмкін, мысалы, толық емес жұмыс күні, толық емес жұмыс күні немесе бір мезгілде жұмыс күні мен аптадағы жұмыс күндерінің санын қысқарту.
Осы баптың негізгі мақсаты – еңбек қатынастарының икемділігін және жұмыс кестесін қызметкердің жеке қажеттіліктеріне бейімдеу мүмкіндігін қамтамасыз ету. Бұл әсіресе жүкті әйелдер, үш жасқа дейінгі балалары бар ата-аналар және науқас отбасы мүшелерін күтетін жұмысшылар сияқты жұмысшылардың жекелеген санаттарына қатысты. Жұмыс беруші осы қызметкерлердің жазбаша өтініші бойынша толық емес жұмыс уақыты режимін белгілеуге міндетті.
Толық емес жұмыс күні қызметкердің еңбек демалысының ұзақтығына, еңбек өтілін есептеуге және еңбек заңнамасында белгіленген басқа да құқықтарына қатысты құқықтарын шектеуге әкеп соқпауға тиіс екенін ескерген жөн. Сонымен, Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 70-бабы қызметкердің кәсіптік және жеке мүдделері арасындағы теңгерімді сақтауға, оның еңбек құқықтары мен кепілдіктеріне нұқсан келтірмей, икемді жұмыс кестесіне құқығын қамтамасыз етуге бағытталған.