ҚР ЕК-нің 117-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Ұлттық біліктілік шеңбері әрбір біліктілік деңгейі үшін кәсіби қызметтің жалпы сипаттамаларын жазудан тұрады.
Салалық біліктілік шеңбері орындалатын жұмыстардың күрделілігіне және пайдаланылатын білімінің, машығы мен құзыретінің сипатына қарай деңгейлер бойынша салада маманның біліктілігіне қойылатын талаптарды сыныптайды.
Кәсіптік стандарт – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне және құзыретке, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт.
2. Кәсіптік стандарттарды әзірлеуді, енгізуді, ауыстыруды және қайта қарауды жұмыс берушілер бірлестіктері (қауымдастықтары, одақтары) салалық біліктілік шеңберлері негізінде жүргізеді және оларды Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен бекітеді.
2-1. Мемлекеттік заңды тұлғалар көрсететін қызметтерге кәсіптік стандарттарды әзірлеуді, бекітуді, ауыстыруды және қайта қарауды тиісті қызмет саласының мемлекеттік органдары еңбек жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша жүзеге асырады.
3. Ұлттық біліктілік шеңберін әзірлеуді және қайта қарауды еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп жүргізеді және әлеуметтік әріптестік пен әлеуметтік және еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі республикалық үшжақты комиссия бекітеді.
4. Салалық біліктілік шеңберін әзірлеуді және қайта қарауды тиісті қызмет салаларының уәкілетті мемлекеттік органдары мен жұмыс берушілер бірлестіктері (қауымдастықтары, одақтары) жүргізеді және әлеуметтік әріптестік пен әлеуметтік және еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі салалық комиссиялар бекітеді.
5. Реттелетін кәсіптер бойынша сәйкестікті растауды және біліктілік беруді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес аккредиттелген ұйымдар жүзеге асырады.
Реттелетін кәсіптер бойынша сәйкестікті растау және біліктілік беру тәртібін тиісті қызмет салаларының уәкілетті мемлекеттік органдары айқындайды.
6. Реттелетін кәсіптердің тізбесін әзірлеуді және қайта қарауды еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган тиісті қызмет салаларының уәкілетті мемлекеттік органдарымен бірлесіп жүргізеді және оны әлеуметтік әріптестік пен әлеуметтік және еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі республикалық үшжақты комиссия бекітеді.
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 117 бабына түсініктеме
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 117-бабы Қазақстан Республикасындағы кәсіптік стандарттар мен біліктілік жүйесіне қатысты мәселелерді реттейді.
- Мақалада Ұлттық біліктілік шеңбері, Салалық біліктілік шеңбері және кәсіптік стандарт сияқты біліктілік жүйесінің негізгі элементтері анықталған. Бұл элементтер қызметтің әртүрлі салаларындағы жұмысшылардың кәсіби дағдылары мен білімдерін анықтауда және дамытуда шешуші рөл атқарады.
- Кәсіби стандарттарды әзірлеуді, енгізуді, ауыстыруды және қайта қарауды жұмыс берушілердің бірлестіктері (қауымдастықтары, одақтары) жүзеге асырады және оны Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы бекітеді.
2-1. Мемлекеттік заңды тұлғалар көрсететін қызметтер үшін кәсіптік стандарттарды әзірлеу, бекіту, ауыстыру және қайта қарау процесін тиісті қызмет саласындағы мемлекеттік органдар реттейді.
- Ұлттық біліктілік шеңберін еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп әзірлейді және қайта қарайды.
- Салалық біліктілік шеңберлерін тиісті қызмет салаларындағы уәкілетті мемлекеттік органдар мен жұмыс берушілер бірлестіктері әзірлейді және қайта қарайды.
- Реттелетін кәсіптер бойынша сәйкестікті растауды және біліктілік беруді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес аккредиттелген ұйымдар жүзеге асырады.
- Реттелетін кәсіптердің тізбесін әзірлеуді және қайта қарауды еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган тиісті қызмет саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен бірлесіп жүзеге асырады.
Жалпы, 117-бапта Қазақстан Республикасындағы кәсіптік стандарттар мен біліктілік жүйесін әзірлеудің, бекітудің, ауыстырудың және қайта қараудың негізгі қағидаттары мен тәртібі белгіленген. Бұл кадрларды сапалы дайындауды қамтамасыз ету және әртүрлі салалардағы мамандардың кәсіби қызметіне жалпы талаптарды белгілеу үшін маңызды.
Еңбек кодексінің 117-бабында белгіленген рәсімдер мемлекеттік органдар, білім беру ұйымдары мен кәсіпорындар арасында кәсіби стандарттар мен біліктілік шеңберлерін әзірлеуге келісілген тәсілдемеге ықпал етеді. Осылайша, бұл саладағы реттеу еңбек ресурстарының сапасын арттыруға, сондай-ақ қызметкерлердің еңбек жағдайлары мен мансаптық мүмкіндіктерін жақсартуға бағытталған.
117-бапта сондай-ақ кәсіптік стандарттар мен біліктілік жүйесін әзірлеу және бекіту процесінде мемлекет, жұмыс берушілер мен білім беру ұйымдары арасындағы әлеуметтік әріптестік пен ынтымақтастықтың маңыздылығы көрсетілген. Бұл барлық тараптардың мүдделерін есепке алуға және еңбек нарығы мен жалпы ел экономикасының үйлесімді дамуы үшін жағдай жасауға мүмкіндік береді.