ҚР ЕК-нің 171-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Егер татуластыру рәсімдері арқылы ұжымдық еңбек дауын шешуге қол жеткізілмесе, сондай-ақ жұмыс беруші татуластыру рәсімдерінен жалтарған не ұжымдық еңбек дауын шешу барысында қол жеткізілген келісімді орындамаған жағдайларда, жұмыскерлер ереуіл өткізу туралы шешім қабылдай алады.
2. Ереуіл өткізу жөніндегі шешім жұмыскерлердің (олардың өкілдерінің) жиналысында (конференциясында) қабылданады.
Жұмыскерлер жиналысы, егер оған ұйым жұмыскерлерінің жалпы санының жартысынан астамы қатысса, заңды деп танылады.
Егер конференцияға хаттамалық шешімдерге сәйкес жұмыскерлер сайлаған делегаттардың жартысынан астамы қатысса, ол заңды деп есептеледі.
Жұмыскерлер жиналысының (конференциясының) шешімдері дауыс берушілердің көпшілік дауысымен қабылданды деп есептеледі. Жұмыскерлер жиналысын (конференциясын) өткізу мүмкін болмаған кезде жұмыскерлердің өкілді органының ереуілді өткізуді қолдайтын жұмыскерлердің жартысынан астамының қолын жинап, өз шешімін бекітуге құқығы бар.
Егер ұйымда жұмыскерлердің мүдделерін кәсіптік одақтар білдіретін болса, онда ереуіл өткізу туралы шешімді – кәсіптік одақтар, ал олар болмаған кезде сайланбалы өкілдер қабылдайды.
Егер ұйымда жұмыскерлердің мүдделерін кәсіптік одақ пен сайланбалы өкіл, сондай-ақ бірнеше кәсіптік одақ білдіретін болса, онда ереуіл өткізу туралы шешімді олар құрған бірыңғай өкілді орган қабылдайды. Бірыңғай өкілді орган кәсіптік одаққа немесе кәсіптік одақтарға кіретін және кірмейтін жұмыскерлер санына пропорционалды түрде қалыптастырылады.
3. Ереуілді жұмыскерлер (олардың өкілдері) уәкілеттік берген орган (ереуіл комитеті) басқарады. Бірнеше жұмыс берушілердің жұмыскерлері (олардың өкілдері) бірдей талаптар қойып, ереуіл жариялаған жағдайда, оны осы жұмыскерлер өкілдерінің бірдей санынан құрылатын бірлескен орган басқаруы мүмкін.
4. Ереуілге қатысу ерікті болып табылады. Ешкімді ереуілге қатысуға немесе ереуілге қатысудан бас тартуға мәжбүрлеуге болмайды.
5. Жұмыскерлерді ереуілге қатысуға немесе ереуілге қатысудан бас тартуға мәжбүрлейтін адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жауаптылықта болады.
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 171 бабына түсініктеме
- Ереуіл құқығы Қазақстан Республикасының Конституциясында танылған (24-баптың 3-тармағы).
тармақтарына сәйкес. г) баптың 1-тармағы. Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактінің 8-бабына сәйкес Пактiге қатысушы мемлекеттер ереуiл құқығын әр елдiң заңдарына сәйкес жүзеге асырылған жағдайда қамтамасыз етуге мiндеттi (Қазақстан Республикасының 2007 ж. 2005 жылғы 21 қарашадағы № 87 «Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактіні ратификациялау туралы» («Казахстанская правда» 2005 жылғы 25 қараша, № 321–322).
Ереуілге шығу құқығын Халықаралық Еңбек Ұйымының (ХЕҰ) қадағалау органдары қызметкерлердің экономикалық және әлеуметтік мүдделерін қорғау мақсатында № Конвенциямен кепілдік берілген бірлестіктер бостандығы құқығының тікелей салдары ретінде таниды.
Алайда, ереуілге шығу құқығы абсолютті құқық емес, белгілі бір заңды шарттар мен шектеулерге ұшырауы мүмкін. Халықаралық қауымдастық оны шектеу қажеттігін мойындайды. ХЕҰ-ның Бірлесу бостандығы жөніндегі комитеті ереуілге шығу құқығын абсолютті құқық ретінде қарастыруға болмайды деп санайды: ерекше жағдайларда оған жалпы тыйым салынуы мүмкін немесе осы құқықты жүзеге асыру шарттарын анықтайтын немесе шектейтін ережелер қолданылуы мүмкін. оның жаттығуы.
Жұмысшылардың мүдделерін қорғау мақсатындағы ереуіл заңның қорғауына түсуі үшін ол осы Кодекстің ереуіл жариялау мен өткізу тәртібін көздейтін және реттейтін, сондай-ақ жұмыскерлерге кепілдіктер белгілейтін талаптарына сәйкес болуы керек. ереуілге қатысқандар (ҚР Еңбек кодексінің 302, 303-баптары).
Параграфтарға сәйкес. 40) баптың 1-тармағы. Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 1-бабына сәйкес ереуіл – жұмыс берушімен ұжымдық еңбек дауы бойынша өзінің әлеуметтік-экономикалық және кәсіптік талаптарын қанағаттандыру мақсатында жұмысты толық немесе ішінара тоқтату.
- Ереуіл – ұжымдық еңбек дауын шешудің төтенше шарасы. Жұмысшылар ереуілге үш жағдайда құқылы:
- дауды шешудің барлық белгіленген рәсімдері аяқталған кезде, егер ұжымдық еңбек дауын бітімгершілік рәсімдер арқылы шешуге қол жеткізілмесе;
- жұмыс беруші татуластыру рәсімдерін орындаудан жалтарса;
- ұжымдық еңбек дауын шешу барысында қол жеткізілген келісімді жұмыс беруші орындамаған жағдайда.
- Ереуiл өткiзу туралы шешiм, егер бiр мезгiлде мынадай талаптар орындалса заңды болып саналады:
- шешім ұйым қызметкерлерінің жалпы санының кемінде жартысы қатысқан қызметкерлердің (олардың өкілдерінің) жиналысында (конференциясында) қабылданған;
- жиналысқа (конференцияға) қатысушылардың кемінде үштен екісі шешім үшін дауыс берді;
- Жиналыс осы баптың 1 және 2-тармақтарында көзделген ереуіл өткізу шарттарын ескере отырып өткізілді. 303 ҚР ТК;
- ереуіл жариялау туралы шешім осы баптың 2-тармағында көрсетілген мәліметтерді қамтуы керек. 299 Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі …
Жұмысшылардың (олардың өкілдерінің) жиналысы (конференциясы) ереуіл өткізу туралы шешім қабылдаған кезде ереуілге жетекшілік ететін органның құзыретін белгілейтін мынадай ережелерді де айқындайды:
- ереуілге жетекшілік ететін органның атауын шешеді. Ереуілге жетекшілік ететін орган ереуіл комитеті деп аталуы немесе басқа да атауы болуы мүмкін;
- баптың 2-тармағында көзделген құқықтар шегінде ереуілге жетекшілік ететін органның өкілеттіктерін айқындайды. 300 ҚР ТК;
- ереуілге жетекшілік ететін органның сандық және жеке құрамын анықтайды;
- бір талаптармен бірнеше жұмыс берушінің жұмысшылары (олардың өкілдері) ереуіл жарияласа, оны басқаратын бірлескен органға өкілдер бөледі. Бірнеше жұмыс берушінің қызметкерлері (олардың өкілдері) жариялаған ереуілге жетекшілік ететін бірлескен орган осы қызметкерлер өкілдерінің (олардың өкілдерінің) тең санынан құрылатынын ескерген жөн.
- Ереуілге қатысу ерікті болып табылады. Ереуілге қатысуға немесе қатысудан бас тартуға мәжбүрлеген жеке тұлғаның және лауазымды тұлғалардың тәуелді жағдайын пайдалана отырып мәжбүрлегені үшін осы бапқа сәйкес әкімшілік жауапкершілікке тартылады. 97 Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы … Мәжбүрлеу адамның тəуелді жағдайын пайдалана отырып, ереуілге қатысуға немесе қатысудан бас тартуға мəжбүрлеу жеке тұлғаларға айлық есептік көрсеткіштің бестен онға дейінгі мөлшерінде, лауазымды адамдарға оннан жиырмаға дейінгі мөлшерінде айыппұл салуға əкеп соғады.
Ереуiлге қатысуға немесе ереуiлге қатысудан бас тартуға мәжбүрлеу адам өзiнiң қызмет бабын пайдаланып немесе қорқыту, күш қолдану арқылы жасағаны үшiн осы бап бойынша қылмыстық жауаптылық көзделген. 153 Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексi.
ҚР ЕК 171-бабына жаңа түсініктеме
Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 171-бабы ұжымдық еңбек даулары аясында қызметкерлердің ереуілге шығу құқығына қатысты мәселелерді реттейді. Ереуіл – егер бітімгершілік рәсімдері дауды шешуге әкелмеген болса, сондай-ақ жұмыс беруші бітімгерлік рәсімдерден жалтарған немесе ұжымдық дауды шешу барысында қол жеткізілген келісімді орындамаған жағдайларда жұмыскерлер қолдана алатын соңғы шара. еңбек дауы.
Мақалада ереуіл өткізудің шарттары мен тәртібі егжей-тегжейлі сипатталған, сондай-ақ ереуілге қатысушылардың құқықтары мен міндеттері айқындалған. Ереуіл өткізу туралы шешім қызметкерлердің (олардың өкілдерінің) жиналысында (конференциясында) қатысушылардың көпшілік даусымен қабылданады. Ереуілге қатысу ерікті болып табылады және ешкімді ереуілге қатысуға немесе қатысудан бас тартуға мәжбүрлей алмайды.
Сондай-ақ, бапта Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен қызметкерлерді ереуілге қатысуға немесе қатысудан бас тартуға мәжбүрлейтін адамдардың жауапкершілігі де қарастырылған.
Тұтастай алғанда, Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 171-бабында ұжымдық еңбек даулары тараптарының мүдделерін теңестіруге, жұмыскерлерге олардың мүдделерін қорғау құралы ретінде ереуілге шығу құқығын беруге, сонымен қатар нақты негіздерді белгілеуге және заң шығарушының көзқарасы көрсетілген. теріс пайдаланудың алдын алу және экономика мен әлеуметтік-еңбек қатынастары үшін жағымсыз салдарларды барынша азайту мақсатында оны жүзеге асыру тәртібі.