ҚР ЕК-нің 54-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.

1. Осы Кодекстің 52-бабы 1-тармағының 1), 18) 20) және 23) тармақшаларында, 1-1-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, жұмыскердің еңбекке уақытша қабілетсіздігі және демалыста жүрген кезеңінде жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзуға жол берілмейді.

2. Жұмыс берушіге жүктілік туралы анықтаманы ұсынған жүктi әйелдермен, үш жасқа дейiнгi балалары бар әйелдермен, он төрт жасқа дейінгі баланы (он сегіз жасқа дейінгі мүгедектігі бар баланы) тәрбиелеп отырған жалғызілікті аналармен, аталған балалар санатын анасыз тәрбиелеп отырған өзге де адамдармен осы Кодекстiң 52-бабы 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша жұмыс берушінің бастамасымен еңбек шартын бұзуға жол берілмейді.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 54 бабына түсініктеме

  1. Түсініктеме берілген мақалада екі жағдайда жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзу мүмкіндігіне шектеулер белгіленеді:
  • қызметкердің еңбекке уақытша жарамсыздығы кезеңінде.

баптың 4-тармағына сәйкес. 11 «Азаматтардың денсаулығын қорғау туралы» Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 7 шілдедегі N 170 Заңының (Ведомости, 2006 ж. N 14, 91-бап) , еңбекке уақытша жарамсыздық фактісі құжатпен – парақпен куәландырылады. немесе еңбекке уақытша жарамсыздық туралы анықтама. Еңбекке уақытша жарамсыздық парағы азаматтарға жұмыстан босатылып, еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша жәрдемақы алуға құқық береді. Уақытша еңбекке жарамсыздық парағы азаматтарға жәрдемақы алмай жұмыстан босату құқығын береді.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау істері жөніндегі агенттігінің 2000 жылғы 29 желтоқсандағы N 859 бұйрығымен азаматтарға мүгедектік туралы анықтама беру ережесі бекітілген;

  • қызметкер жыл сайынғы ақылы еңбек демалысында болған кезеңде. Жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысына жыл сайынғы еңбек демалысы және жыл сайынғы қосымша еңбек демалысы жатады (Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 101, 102-баптарын және оларға ескертулерді қараңыз).

Осы баптың 1-тармағында көзделген барлық себептер бойынша аталған жағдайларда жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзуға жол берілмейді. тармақтарында көзделген негіздерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 54 … 1) баптың 1-тармағы. 54 Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі – жұмыс беруші – заңды тұлғаның таратылуы не жұмыс беруші – жеке тұлғаның қызметін тоқтатуы.

  1. баптың 1-тармағында. Осы Кодекстің 185-тармақтарында көзделген негіздер бойынша жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзуды шектеуді көздейді. 2) Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 54-бабының 1-тармағында – қызметкерлердің санын немесе штатын қысқарту. Жүкті әйелдермен, үш жасқа дейінгі балалары бар әйелдермен, он төрт жасқа дейінгі баласын тәрбиелеп отырған жалғызбасты аналармен қызметкерлердің саны немесе штаты қысқарған жағдайда жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзуға жол берілмейді. (он сегіз жасқа дейінгі мүгедек бала), көрсетілген санаттағы балаларды анасыз тәрбиелеп отырған басқа да адамдар.
  2. баптың 5-тармағына сәйкес. Қызметкерге тәртіптік жаза қолдану туралы жұмыс берушінің актісі (бұйрығы немесе нұсқауы) осы Кодекстің 73-бабында
  • 1-тармағының 6) – 13) және 16) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзу. Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 54-бабына сәйкес келесі мерзімде жариялануы мүмкін емес:
  • қызметкердің еңбекке уақытша жарамсыздығы;
  • қызметкерді мемлекеттік немесе қоғамдық міндеттерді орындау кезеңіне жұмыстан босату;
  • қызметкер демалыста болса;
  • қызметкер іссапарда.
  1. Еңбек кодексінде қызметкер құқығы бар мереке күндері қарастырылған, ал жұмыс беруші оларды беруге міндетті:
    • жыл сайынғы ақылы еңбек демалысы, оның ішінде жыл сайынғы қосымша еңбек демалысы (Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 100, 101, 102-баптары);
    • бала күтімі бойынша ақылы демалыс (Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 113, 193-баптары);
    • жаңа туған баланы (балаларды) асырап алған (асырап алған) қызметкерлерге бала асырап алған (асырап алған) күннен бастап және бала туған күннен бастап елу алты күн өткенге дейінгі кезеңдегі ақылы еңбек демалысы (Қазақстан Республикасының Заңының 113, 194-баптары) Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі);
    • бала күтімі бойынша жалақысы сақталмайтын демалыс (ҚР Еңбек кодексінің 113, 195-баптары);
    • неке қиюды тіркеген кезде бес күнтізбелік күнге дейін ақысыз демалысқа; баланың тууы; жақын туыстарының қайтыс болуы; еңбек және ұжымдық шарттарда көзделген өзге де жағдайларда (Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 111-бабының 3-тармағы);
    • оқу демалысы (ҚР Еңбек кодексінің 112-бабы).

Қызметкерлердің аталған мереке күндері болуы жұмыс беруші – заңды тұлғаның таратылуын немесе жұмыс беруші – жеке тұлғаның қызметін тоқтатуды қоспағанда, жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзу мүмкіндігін шектеуге тиіс.

ҚР ЕК 54-бабына жаңа түсініктеме

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 54-бабында жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзу мүмкіндігіне шектеулер белгіленген, бұл қызметкерлердің жекелеген санаттарын қорғауға және олардың әлеуметтік қамтамасыз етілуіне кепілдік беруге бағытталған.

  1. 54-баптың 1-тармағына сәйкес жұмыс беруші қызметкердің еңбекке уақытша жарамсыздығы кезінде немесе қызметкер демалыста болған кезде еңбек шартын бұза алмайды. Алайда, Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 52-бабы 1-тармағының 1), 18), 20) және 23) тармақшаларында көзделген, еңбек шартын көрсетілген мерзімде бұзуға мүмкіндік беретін ерекшеліктер бар .
  2. Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 54-бабының 2-тармағы қызметкерлердің жекелеген санаттарын 52-баптың 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша жұмыстан босатудан қорғайды. Қорғалатын санаттарға мыналар жатады:
  • жүктілік туралы анықтама берген жүкті әйелдер;
  • үш жасқа дейінгі балалары бар әйелдер;
  • 14 жасқа дейінгі баланы (18 жасқа дейінгі мүгедек баланы) тәрбиелеп отырған жалғызбасты аналар;
  • осы санаттағы балаларды анасыз тәрбиелеп отырған басқа адамдар.

Бұл шектеу қиын өмірлік жағдайдағы жұмыскерлерді әлеуметтік қорғау мен тұрақтылықты қамтамасыз етуге арналған және жұмыс орнын сақтауға артықшылық құқығын береді.

Жалпы алғанда, Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 54-бабы жұмыскерлердің жекелеген санаттарының құқықтарын қорғаудың, олардың әлеуметтік қорғалуын қамтамасыз етудің және жұмыстан өз еркімен босатудың алдын алудың маңызды құралы болып табылады. Жұмыс берушілер қызметкерлерді жұмыстан шығару туралы шешім қабылдаған кезде осы бапта белгіленген шектеулерді ескеруі тиіс.